Ευάγγελος Αυδίκος , Λαμπροβδομάδα, ΕΦΣΥΝ, 21 Απριλίου 2020

  

Ετσι λέγεται η εβδομάδα που είναι γνωστή ως Διακαινήσιμος. Η θρησκευτική ονομασία και η λαϊκή (Λαμπροβδομάδα). Η πρώτη έχει τις ρίζες της στην ομαδική βάπτιση των κατηχουμένων που γινόταν παλαιότερα μετά την Ανάσταση. Αρχίζει από την Κυριακή του Πάσχα και διαρκεί ώς του αγίου Θωμά. Η ονομασία Ασπρη Εβδομάδα, άλλη ονομασία της, ήταν παρακολούθημα της θρησκευτικής τελετουργίας μια και οι νεοφώτιστοι χριστιανοί φορούσαν λευκά ρούχα όλες τις ημέρες, συμβολική έκφραση της καθαρτήριας διαδικασίας που προηγήθηκε αλλά και της εισόδου στον χώρο της πνευματικής αγνότητας και ολοκλήρωσης.

Η λαϊκή ονομασία (Λαμπροβδομάδα), που διασώζεται σε πολλές περιοχές, συναρθρώνεται πιθανότατα με το απολυτίκιο που ψάλλεται στην Ανάσταση: Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί. Είναι η προσδοκώμενη απελευθερωτική δύναμη, στην οποία συνυπάρχει αξεδιάλυτα η θρησκευτική διάσταση με την εθνική αλλά και την κοινωνική, ενίοτε και πολιτειακή. Ετσι, η Λαμπρή γίνεται τελετουργία που εκλύει φως αλλά και επίθετο που αποκαθαίρει όλες τις συμπεριφορές.

Ονομάζεται στο δημοτικό τραγούδι Λαμπροκύριακα και όλη η εβδομάδα Λαμπρόγιορτα. Ολα γίνονται διαφορετικά, ξεχωρίζουν σε σχέση με ό,τι υπήρχε ώς και τη Μεγάλη Παρασκευή. Ακόμη και τα ρούχα αποκτούν φωτεινότητα και οι νέες καλούνται «λαμπροφορεμένες». Διαμορφώθηκε ένα πολιτισμικό ήθος, που προσδοκά το φως της αναγέννησης. Αυτό το ήθος πέρασε και στην ποίηση. «Η ημέρα της Λαμπρής καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε», γράφει ο Σολωμός.

Μπορεί να αλλάζουν οι εποχές, όμως η ελπίδα και οι προσδοκίες που ακουμπάνε οι άνθρωποι στη γιορτή αυτή είναι ίδιες. Ακόμη και φέτος, που οι συνθήκες δεν ευνόησαν τη σωματική παρουσία στις θρησκευτικές τελετουργίες ή στη συγκέντρωση της οικογένειας γύρω από το οικογενειακό τραπέζι.

Η κοινωνική απόσταση, με άλλα λόγια ο εγκλεισμός, δεν εμπόδισε τους πολίτες να εκδηλώσουν τις ανάγκες και τις προσδοκίες. Ψώνισαν, έβαψαν αυγά, μαγείρεψαν μαγειρίτσα και στο μέτρο του δυνατού παρακάθισαν γύρω από την κοινή τράπεζα. Οι συγκεντρωμένοι, στις πιο πολλές περιπτώσεις, ήταν λίγοι, όμως η διάθεση ώστε η Ανάσταση να συνοδευτεί από μια Λαμπροβδομάδα ήταν κοινό αίσθημα, που ειπώθηκε με πολλές γλώσσες και μορφές.

Οι εορτάζοντες/ουσες το Πάσχα κατανοούν τις δυσκολίες. Βίωσαν συνθήκες πρωτόφαντες, οι οποίες υπονόμευσαν τρόπους σκέψης, κυρίως τον προγραμματισμό και την αυτόματη υλοποίηση των επιλογών. Ωστόσο, είναι κοινό αίτημα η Λαμπροβδομάδα από εθιμική συμπεριφορά να γίνει κοινωνική έγνοια και πρωτίστως να γίνει Λαμπροπερίοδος, αμέσως μετά την έξοδο από την απομόνωση. Στη μετά κορονοϊό εποχή. Τότε που θα ανοίξουν τα δεφτέρια και θα αρχίσουν οι λογαριασμοί για την αντιμετώπιση των παρενεργειών στις ζωές μας.

Η φετινή Λαμπρή είναι ιδιαίτερη. Προκάλεσε αμηχανία αλλά και ανέδειξε την ανάγκη για μια νέα συλλογική συνείδηση. Το έδειξαν όλοι βγαίνοντας στα μπαλκόνια. Ενωσαν τις φωνές αλλά και τις προσδοκίες για αλληλεγγύη.