H ζωή του -έλεγε ο ίδιος- ήταν γεμάτη, παρότι την πέρασε σε απερίγραπτη φτώχεια. Ενας πνευματικός άνθρωπος, που πάλευε έως το τέλος για το μεροκάματο. Λίγους τέτοιους ανθρώπους συναντάμε στη ζωή μας όσοι στεκόμαστε τυχεροί. Πότε πρόλαβε να διαβάσει, να γράψει, να ταξιδέψει, να αγαπήσει, να ερωτευτεί, όπως οφείλει να κάνει ένας άνθρωπος των γραμμάτων και της τέχνης;
powered by Rubicon Project
Και όμως ο Περικλής, κινούμενος διαρκώς στα όρια της ανέχειας, πρόλαβε• κατόρθωσε να ανακαλύψει τον εαυτό του και τον κόσμο, χτίζοντας μια γερή και σπάνια προσωπικότητα, γεμάτη φίλους και τραγούδια, γοητευμένος από την Αριστερά, σαγηνευμένος από την αντιστασιακή δράση των ανθρώπων κατά των λογής τυράννων.
Για ηθοποιός ξεκίνησε, τυραννοκτόνος έγινε, αφού με το βιβλίο του «Οι ανθρωποφύλακες» (1969) ξεγύμνωσε και εξευτέλισε τη χούντα των συνταγματαρχών. Είχε προηγηθεί η παράνομη έξοδός του από τη χώρα το 1968 μαζί με την Κίττυ Αρσένη και η κατάθεση στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τη φρίκη στα κολαστήρια της χώρας. Η κατάθεση αυτή, μαζί και οι χειρόγραφες σημειώσεις του αποτέλεσαν το υλικό για το βιβλίο που εκδόθηκε την επόμενη χρονιά -και όπως είναι γνωστό έκανε πάταγο.
Ο Περικλής Κοροβέσης δεν επαναπαύθηκε στην απρόσμενη γι' αυτόν επιτυχία του βιβλίου. (Να πω εδώ δυο λόγια για τη γραφή του: απέριττη, λιτή, συναισθηματικά ουδέτερη -λες και κάποιος τρίτος περιέγραφε τα βασανιστήρια που ο ίδιος υφίστατο!). Οποιος διαβάσει το βιβλίο και δεν μείνει άφωνος, σημαίνει ότι δεν το διάβασε. Στο αμέσως επόμενο πειραματίστηκε σε πρωτοποριακά είδη γραφής, επηρεασμένος βαθύτατα από τη θητεία του στις παραδόσεις των Γάλλων διανοουμένων Βιντάλ Νακέ και Ρολάν Μπαρτ στο Παρίσι, όπου μαζί με άλλους αντιστασιακούς είχε βρει καταφύγιο -φυσικά το αναγνωστικό κοινό δεν ανταποκρίθηκε. Ηθελε ακόμη να τρέφεται από μύθους και «ιερά τέρατα» της Αριστεράς -ο Περικλής δεν τους έκανε το χατίρι.
Λοιπόν, γι' αυτόν τον άνθρωπο θέλω, τρέμοντας, να μιλήσω, έναν άνθρωπο που αρνήθηκε δόξα και πολιτικά αξιώματα και τάχθηκε ατράνταχτα στο πλευρό του απλού λαού• ο ίδιος ανδρώθηκε στις φτωχογειτονιές του Πειραιά, όπου κατέφυγε η οικογένεια από το Αργοστόλι, αρχές της δεκαετίας του '50.
Λοιπόν, ξαναλέω -και θα το λέω συνεχώς- δεν έχω γνωρίσει πιο άδολο, πιο ευγενή και πιο γαλήνιο άνθρωπο στη ζωή μου, έναν πραγματικό αριστερό δηλαδή -και το λέω χωρίς κόνξες και τσιριμόνιες. Τον διέκρινε μια καταγωγική, λες, ευγένεια, ένας ευρωπαϊκός πολιτισμός, μια παραδοσιακή ελληνική κουλτούρα κι ένας διάχυτος ερωτισμός, δομημένος σε έναν εντυπωσιακό κοσμοπολιτισμό.
Ποιο ήταν το απόσταγμα όλων αυτών; Μια απερίγραπτη ανεξικακία, μια απέραντη αγάπη για την παρέα και τις γυναίκες, για τους απλούς εργαζόμενους και όλες τις μειοψηφίες, που διεκδικούσαν την ισότιμη παρουσία τους στην κοινωνία [στις κοινωνίες όλου του κόσμου]. Αγαπούσε τον κόσμο και ο κόσμος τού το ανταπέδιδε -τον αγαπούσε κι αυτός. Ακόμη: ένα υψηλό ήθος, μια αφοπλιστική ευγένεια. Βρέθηκαν πολλοί να τον ειρωνευτούν για μια δήθεν αθυροστομία του [αφορά κυρίως λέξεις και εκφράσεις που σχετίζονται με τα γεννητικά όργανα των δύο φύλων].
Ο Περικλής ήξερε ότι δεν υπάρχει χυδαία γλώσσα αλλά χυδαίοι άνθρωποι και ότι αυτοί που κρύβονται πίσω από γλωσσικούς καθωσπρεπισμούς είναι οι χειρότεροι υποκριτές και οι πραγματικά ανήθικοι -τίποτα στο ανθρώπινο σώμα δεν είναι ανήθικο, έλεγε. Ο Περικλής γνώριζε επίσης καλά ότι μπορείς να αφαιρέσεις από έναν λαό τη γλώσσα του και να τον υποδουλώσεις, δεν μπορείς όμως ποτέ, κανείς δεν μπορεί, να του αφαιρέσεις τη μουσική του, τα τραγούδια του και τους χορούς του, όλα εκείνα δηλαδή που συνέχουν τον λαό στα βαθύρριζα πρωτοεπικοινωνιακά του παιγνιδίσματα. Η χαρά του ήταν όταν ερχόταν σε κέφια και άρχιζε να τραγουδά αλλά και να χορεύει -λιτές και οι ορχηστικές του κινήσεις, όπως όλη του η ζωή, ενώ στο τραγούδι ήταν αρκετά φάλτσος, αλλά κανέναν δεν πείραζε αυτό του το «μειονέκτημα».
Πανανθρώπινος
Είχε στο μυαλό του μια ανθρωπότητα παλλόμενη, απελευθερωμένη από δογματισμούς και δεισιδαιμονίες, από σεξουαλικούς καταναγκασμούς και σκοταδιστικές θρησκείες, μια ανθρωπότητα ερωτική, παίζουσα, ορχούμενη. Ηξερε βέβαια ότι αυτή η ανθρωπότητα δεν υπάρχει, την οικοδομούσε όμως μέσα του, με τους φίλους του, με τη δική του μουσική -του άρεσαν τα ρεμπέτικα, τα κεφαλονίτικα, τα δημοτικά αλλά και η ροκ εκδοχή της. Πανανθρώπινος, είπαμε.
Και όμως, σε αυτόν τον άνθρωπο η επίσημη [η κυβερνώσα] Αριστερά δεν φέρθηκε με τον καλύτερο τρόπο. Δεν είναι της στιγμής βέβαια, αλλά αυτή η Αριστερά έδειξε δυσφορία για όλους που ξεχώρισαν από τα σπλάχνα της, αλλά, τι να κάνουμε, ήσαν παρεκκλίνοντες και έξω από κομματικές ντιρεκτίβες και κυβερνητικές πλέον επιλογές, που δεν είχαν και τόση σχέση με την κοινωνία που έθρεφε τον Περικλή και τους φίλους του -αν και είναι γνωστή η στάση της Αριστεράς απέναντι σε εξέχοντα μέλη της, επιμένω, δεν είναι της στιγμής. Θλίψη μόνο προκαλούν οι προσπάθειες ενίων της Αριστεράς να τον εξουδετερώσουν αποκαλώντας τον οινόφλυγα, π.χ., ή αρειμάνιο καπνιστή και άλλα [τιποτένια].
(Μου τηλεφωνεί τώρα δε φίλη για να εκφράσει τα [ειλικρινή της] συλλυπητήρια. «Μήπως έφταιξε ότι έπινε και κάπνιζε τόσο;». Απαντώ κάπως απότομα: «Αυτό τον κράτησε τόσα χρόνια στη ζωή και ας ακούγεται αυτό αντιεπιστημονικό».)
Μας ενδιαφέρει εδώ ο άνθρωπος, ο δημιουργός, αυτός που προσέφερε στην πατρίδα του, όσο κι αν αυτή η πατρίδα ήταν αφιλόξενη, ακόμη και εχθρική απέναντί του, μια πατρίδα που οι εξουσιαστικοί και τυραννικοί μηχανισμοί της λύσσαξαν να τον εξοντώσουν, να τον αφανίσουν φυσικά. Και όμως, μιλούσε με γαλήνη, κατανόηση και φυσικότητα, με χιούμορ και αυτοσαρκασμό για όλους που τον κυνήγησαν και τον βασάνισαν. Νομίζω ότι ξέρω πού οφείλεται αυτή η μακροθυμία του και αυτή του η ευπρεπής τάση να συγχωρεί: στο ότι είχε αντικρίσει με οξύνοια, και χωρίς να τρομάξει, την τραγική φύση του ανθρώπου και στο ότι ήθελε να γίνει ο άνθρωπος όντως άνθρωπος, να ανακαλύψει από μόνος του ποιος είναι και όχι να «μάθει» κατόπιν παραγγελίας.
Εγραψε ένας αναγνώστης: «Ηταν υπέροχος, αγέρωχος, κοφτερός και τρυφερός». Κι ένας άλλος: «Θα θυμόμαστε πάντοτε τη στάση του και τη συμπεριφορά του, την αταλάντευτη γραμμή του, το ήθος του• η παρουσία του είναι σημείο αναφοράς, που θα καθορίσει την πορεία ζωής των νέων γενιών». Με τους αναγνώστες είμαστε και όχι με τους επίσημους μνημοσυνογράφους. Αντίο, καλέ μας Περικλή. Ησουν σπάνιος άνθρωπος. Τιμή μας που μας δέχτηκες ως φίλους. Αντίο, αριστοκράτη της αναρχικής Αριστεράς. Αντίο, αγαπημένε των πολλών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου