Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2020

Ευάγγελος Αυδίκος, Τα μαθηματικά της πολιτικής, 1 Σεπτεμβρίου 2020

                    

Τελευταία ημέρα του Αυγούστου χθες. Επιστροφή στην προτελευταία σελίδα της εφημερίδας. Την ώρα λοιπόν που άνοιξα το αρχείο για να γράψω, η συμβία μου απάντησε στην ισχυρή πίεσή μου να δοκιμάσει τα νερά του Ιονίου. Δεκαετίες τώρα περιορίζεται σε οπτική σχέση με τη θάλασσα. Εχω κάνει σαράντα μπάνια, μου απάντησε. Παρέκαμψε την απορία μου ισχυριζόμενη πως έχει κοντά τον ενάμιση μήνα μπάνια, αφού ο ίδιος κοντεύω τους τρεις μήνες.

Ουδέποτε είχα αμφιβολία για την άριστη σχέση της με τα μαθηματικά. Αν δε οι ποικιλώνυμοι λογαριασμοί και οικιακοί προγραμματισμοί ανέμεναν την αρσενική παρέμβαση, τότε θα είχαν βουλιάξει στην ατυχή πρόβλεψη και τη δημιουργική λογιστική, ομοιάζοντας με τον πολύπαθο προϋπολογισμό του ελληνικού κράτους. Ο χιουμοριστικός σχολιασμός συνέβαλε στην απεμπλοκή της από την πίεση, ωστόσο δεν αποκατέστησε την πραγματικότητα.

Αυτό το κλίμα είναι διάχυτο στον δημόσιο λόγο τον τελευταίο καιρό. Εχουν επιστρατευτεί στερεοτυπικά σχήματα λογικής, ατεκμηρίωτα, που έρχονται από το γνωστό ανέκδοτο για τη σχέση του μπουζουκιού ως οργάνου και του χωροφύλακα. Ομως, στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει μια γενική παραδοχή σ’ όσους συμμετέχουν στην εξιστόρηση του ανεκδότου. Γνωρίζουν και αποδέχονται, χάριν παιγνίου, ότι το συμπέρασμα (ο χωροφύλακας είναι μπουζούκι) παραβιάζει κάθε νόμο λογικής. Ολοι και όλες έχουν συνείδηση πως η κατάληξη είναι προϊόν μορφολογικών αναλογιών που δεν λαμβάνουν υπόψη το ουσιαστικό περιεχόμενο των λέξεων.

Θα ανέμενε κάποιος πως η δημιουργική λογιστική θα είχε την ίδια αντιμετώπιση. Ωστόσο, τα μαθηματικά αποκτούν μια υποκειμενική διάσταση, μόλο που οι αριθμοί έχουν αντικειμενική ύπαρξη. Οταν όμως μεταφέρονται στην οικονομία, τότε χρησιμοποιούνται ποικιλοτρόπως, όχι για να υπηρετήσουν την αλήθεια, αλλά για να υποστηρίξουν τις προθέσεις των διαχειριστών. Πολλάκις αυτά τα χρόνια παρακολουθήσαμε τα δόλια μαθηματικά να σκώπτουν την πραγματικότητα. Το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι η κορύφωση εκδήλωσης μιας τέτοιας αλλοτρίωσης των αριθμών. Συμποσούνται οι πολλοί φτωχοί με τους πλούσιους και έτσι βιάζεται η αδυσώπητη κοινωνική πραγματικότητα.

Είναι τα μαθηματικά της πολιτικής. Τα είδαμε να χρησιμοποιούνται πρόσφατα με αφορμή τον προγραμματισμό της νέας σχολικής χρονιάς και τον αριθμό των μαθητών/τριών σε κάθε αίθουσα. Αντί η συζήτηση να γίνεται με εστίαση στη δημόσια υγεία και τη δυνατότητα άντλησης πόρων για την αντιμετώπισή της, όπου κάθε επιχείρημα θα ήταν καλοδεχούμενο, επιστρατεύονται τα μαθηματικά της πολιτικής.

Τα μαθηματικά γίνονται σαν τον φούρνο του Χότζα. Τα μεταχειριζόμαστε για να υποστηρίξουν τη θέση μας, όχι για να δοθεί λύση σε υπαρκτό ζήτημα. Και τότε ο φούρνος του Χότζα έτεκεν τον μέσο όρο και τον βιασμό της λογικής. Το χειρότερο απ’ όλα συμβαίνει την ώρα που ο επιστήμονας θέτει την επιστημονική του γνώση στην υπηρεσία της σκοπιμότητας.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου