Προσπαθώντας να ξεδιαλύνει τις βαθιές οικογενειακές σιωπές και τα ακατανόητα χάσματα της προσωπικής του ιστορίας, ο Μαξίμ Λέο δημιούργησε ένα σημαντικό έργο γύρω από το βαθύ αίνιγμα της Γερμανίας στον 20ό αιώνα. Αναζητώντας τις ρίζες του στη ζωή των γονιών, των παππούδων και των προπάππων του δημιούργησε ένα χρονικό της εθνικής περιπέτειας γραμμένο με λεπτότητα, διεισδυτικότητα και κατανόηση.
Oταν το 1989 πέφτει το τείχος, o Μαξίμ έχει μόλις κλείσει τα είκοσί του χρόνια. Και τα βαριά προβλήματά του λύνονται ως διά μαγείας. Από μαθητής νυχτερινού σχολείου και μαθητευόμενος σε εργοστάσιο στο οποίο τον έχει ρίξει η δυσμένεια του καθεστώτος της κομμουνιστικής Γερμανίας, θα κατορθώσει να ακολουθήσει τη φυσική του κλίση: θα σπουδάσει πολιτικές επιστήμες στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, θα εργαστεί ως δημοσιογράφος στην Berliner Zeitung και θα βραβευθεί επανειλημμένως.
Ο κόσμος ωστόσο δεν χωρίζεται σε καλούς και κακούς, δίκαιους και άδικους, ηθικούς και ανήθικους, ήρωες και προδότες. Το αποδεικνύουν οι οικογενειακοί γρίφοι τους οποίους δεκαπέντε χρόνια αργότερα ο Λέο αποφασίζει να φωτίσει. Δυτικογερμανοί, οι δυο του παππούδες επέλεξαν να εγκατασταθούν στην Ανατολή και να γίνουν και οι δύο στυλοβάτες του καθεστώτος της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Και ωστόσο δεν συναντήθηκαν ποτέ στη ζωή τους. Ισως όχι τόσο παράξενο. Ο μητρικός παππούς υπήρξε Εβραίος που πολέμησε τον Χίτλερ μαζί με τους παρτιζάνους αντάρτες της Γαλλίας. Την ίδια ώρα ο πατρικός παππούς κρεμούσε στο παράθυρό του τη σβάστικα, πολεμούσε στο δυτικό μέτωπο με τις δυνάμεις της Βέρμαχτ για να καταλήξει αιχμάλωτος των Γάλλων. Ο πρώτος παππούς θα βρει στο ανατολικογερμανικό κομμουνιστικό καθεστώς τη συνέχεια της αντιφασιστικής ιδεολογίας στην οποία χρωστάει τη ζωή του. Ο δεύτερος παππούς θα αναζητήσει μες στα χαλάσματα της ηττημένης Γερμανίας έναν προορισμό – θα εργαστεί σκληρά για την κομμουνιστική ανοικοδόμηση, θα παρασημοφορηθεί ως «άξιος δάσκαλος του λαού» και αυτή τη φορά θα κρεμάσει την κόκκινη σημαία στο παράθυρό του.
Και τα παιδιά τους; Χαϊδεμένη κόρη του πρώτου παππού, η όμορφη στοχαστική μητέρα του Μαξίμ, η διανοούμενη Αννε θα παραμείνει όλα τα χρόνια κομμουνίστρια προσπαθώντας να συμφιλιώσει τις απαράβατες αρχές της με τις εξωφρενικές παραβιάσεις του καθεστώτος. Και ο αντισυμβατικός του πατέρας, ο προκλητικός καλλιτέχνης Βολφ θα δοκιμάζει διαρκώς τα όρια ανοχής του κομμουνιστικού καθεστώτος. Θα κάνει κριτική, χωρίς όμως να είναι εχθρικός, πράγμα το οποίο φαίνεται πως το κόμμα γνωρίζει όταν του προτείνει (ματαίως) να γίνει συνεργάτης της Στάζι. Αυτό είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο έζησε ο Λέο αναπτύσσοντας μια στρατηγική επιβίωσης, κάνοντας διαρκώς ελιγμούς, συνδυάζοντας ανυπότακτες σκέψεις με υπάκουες πράξεις – πολύ περισσότερο μάλιστα που το καθεστώς αδιαφορεί για το αν οι πολίτες του πιστεύουν όσα τους υποχρεώνει να λένε.
Και η κοσμοϊστορική αλλαγή της πτώσης του τείχους; Ολο τον πρώτο καιρό η Αννε θα παραμείνει κλεισμένη στο σπίτι με μια κανάτα τσάι και ένα βιβλίο στο χέρι σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Αλλά και ο Βολφ δεν μένει ευχαριστημένος εφ’ όσον ούτε η καταναλωτική Δύση του ταιριάζει. Οσο για τον συντηρητικό συνεπή εικοσάχρονο Μαξίμ, πάει την επομένη της πτώσης στις 7 το πρωί στη δουλειά του για να βρει έναν μόνον ακόμα εργάτη που δεν έχει πάρει είδηση τι έχει γίνει. Τιμημένο με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Βιβλίου 2011, το έργο διαπλέκει αξιοθαύμαστα τα προσωπικά πάθη της ατομικής μοίρας με τους τραγικούς διασκελισμούς της μακράς Ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου