merkel.jpg
P Photo/Alessandra Tarantino
Τα πράγματα στροβιλίζονται περίεργα. Ενίοτε. Με τρόπο απροσδόκητο που ενεργοποιεί συνειρμούς. Συσχετίσεις που το μυαλό χρειάζεται μια πλάγια ματιά για μια διαφορετική ταξινόμηση. Τα όσα συνέβησαν το Σαββατοκύριακο δικαιώνουν τον προβληματισμό.
Οι βασικές ειδήσεις ήταν τρία επετειακά ορόσημα. Η μία αφορούσε τον ξεσηκωμό του 1821. Μια επέτειος που κινδυνεύει από τον σκόρο της τυποποιημένης φρασεολογίας και της μεγαλοστομίας. Εχω την αίσθηση πως θα ήταν προτιμότερη η αφωνία, αυτή την ημέρα, για όσους εκφράζουν τους επίσημους θεσμούς. Χρειαζόμαστε να αφουγκραστούμε τη φωνή όσων έκαναν τον φόβο δύναμη και τις αδυναμίες τους στημόνι να πλέξουν τα επαναστατικά τους αιτήματα.
Η άλλη είδηση ερχόταν από την Ιταλία, όπου γιορτάστηκαν τα εξήντα χρόνια από την ημέρα που αποφασίστηκε η συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής συλλογικότητας. Η Ευρώπη είχε εξέλθει αιμάσσουσα από τον πολυ-ανθρωποκτόνο πόλεμο. Μια Ευρώπη, βγαλμένη από την πένα του Σολωμού, που περπατούσε ανάμεσα στον όλεθρο και την απελπισία, περίφροντις και ανήσυχη για το μέλλον. Μια Ευρώπη, εξήντα χρόνια μετά, που σύρει βαριά τα βήματά της.
Που έχει ξεχάσει τις ιδρυτικές της διακηρύξεις. Που σκλήρυνε το πρόσωπό της. Που δεν υπάρχουν ίχνη της παλιάς ευαισθησίας. Που θυμίζει ολοένα και περισσότερο τον Σκρουτζ ΜακΝτακ. Εχει αναγάγει σε ύψιστο κριτήριο την αποθησαύριση. Με κάθε τρόπο.
Αν ο ιδεολογικός πρόγονος της σημερινής νεοφιλελεύθερης Ευρώπης είναι μια καρικατούρα που προκαλεί θυμηδία. Αν τα οράματα συνεχίζουν να δίνουν προσάναμμα στο όνειρο και την πολιτική επιλογή. Ομως, η λοξή ματιά στον χρόνο, τον μεταπολεμικό και τον σημερινό, προκαλεί εφίδρωση. Από την επιστροφή της ανασφάλειας και του φόβου. Από την αίσθηση πως η βαρβαρότητα που ηττήθηκε τόσο το 1821 όσο και στη δεκαετία του 1940 επιστρέφουν. Και ζητούν ανθρωποθυσίες.
Οι δύο επέτειοι διαπλέκονται παράξενα αν προστεθεί και η τρίτη επέτειος που συνέπεσε να γιορτάζεται λίγο μετά. Είναι η έξοδος που επιχείρησαν οι απελπισμένοι Μεσολογγίτες. Οταν είχαν τελειώσει τα τρόφιμα. Οταν ο κλοιός του Ιμπραήμ και του Κιουταχή έφερε την απελπισία.
Οι μάχιμοι επέλεξαν την έξοδο από την αναμονή του τέλους. Ενα τέλος που κόστισε το ολοκαύτωμα των γυναικόπαιδων. Από τον καλόγερο Χρήστο Καψάλη που έβαλε φωτιά στο μπαρούτι.
Περίεργες που είναι οι επέτειοι. Ηρωική έξοδος ή ολοκαύτωμα; Μπορεί να αναβιώσει αυτό το δίλημμα σήμερα με αφορμή την επέτειο των εξήντα χρόνων; Οι απαντήσεις είναι πιο σύνθετες από ό,τι επιβάλλουν τα διλήμματα. Ο κίνδυνος, όμως, της ηρωικής εξόδου δεν μπορεί να δικαιολογήσει ένα ανθρωπιστικό ολοκαύτωμα.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου