prosfygopoulo.jpg
Ενα από τα χιλιάδες προσφυγόπουλα σε καταυλισμό στην Ελλάδα. Μια μικρή «Αίντα»... | EUROKINISSI./ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ
Στην αρχή δεν έδωσα σημασία. Ημουν προσηλωμένος στην ορχήστρα του Δημήτρη Υφαντή.
Είχε επιλεγεί από το κοινωνικό ιατρείο για την ετήσια εκδήλωσή του.
Για να τονώσει την ψυχολογία των εθελοντών. Για να ενώσουν όλοι τα χέρια σε καιρούς που οξειδώνουν τη θέληση για κοινωνική προσφορά. Η ορχήστρα δικαίωνε τις προσδοκίες των οργανωτών.
Τα μέλη της, νέα παιδιά, πολύ γρήγορα κατάφεραν να δέσουν κόμπο τους ακροατές, χρησιμοποιώντας για σκοινί τις νότες και τη μουσική τους δεξιοτεχνία.
«Αϊντα, Αϊντα», άκουσα την προσφώνηση που επαναλήφθηκε δυο-τρεις φορές.
Δεν έδωσα σημασία. Κράτησα το όνομα, με ξάφνιασε με τις συνδηλώσεις του.
Με πήγε μακριά, σε μια άλλη «Αϊντα», την πρωταγωνίστρια στην όπερα του Βέρντι, την πριγκίπισσα της Αιθιοπίας και αιχμάλωτη στην αυλή των φαραώ, που ένιωσε σφοδρό έρωτα για τον Αιγύπτιο στρατηγό Ρανταμές.
Ομως, η μικρή Αϊντα πολύ γρήγορα αιχμαλώτισε τη δική μου προσοχή αλλά και πολλών άλλων στο παλιό κάστρο του Παντοκράτορα, έξω από την μπούκα του Αμβρακικού.
Η μουσική του Υφαντή γλύκανε την ατμόσφαιρα, ακόμη και η αίσθηση πως οι ψυχές όσων μαρτύρησαν σ’ αυτό το κάστρο το 1944 βαρυγκομούσαν, υποχώρησε.
Μπήκε στο οπτικό μου πεδίο, όπως γίνεται με όλα τα παιδιά.
Ο πατέρας της, ένας συμπαθής νεαρός άνδρας, Σύρος πρόσφυγας που φιλοξενείται στο στρατόπεδο «Πετροπουλάκης» στη Φιλιππιάδα.
Βρέθηκε στο κάστρο ως συνοδός της κοριτσίστικης χορωδίας που τραγούδησε δυο τραγούδια γοητεύοντας και συγκινώντας όσους είχαν την τύχη να παραβρεθούν στην εκδήλωση του κοινωνικού ιατρείου.
Φάρμακα ονειρεύονται οι εθελοντές τους. Μπάλσαμο στην ψυχή μας ήταν τα τραγούδια των νεαρών δεσποινίδων.
Μπάλσαμο ήταν όμως και η περιδιάβαση της μικρής Αϊντας ανάμεσα στις πλαστικές καρέκλες. Ηταν-δεν ήταν δυο χρονώ.
Ξέφυγε από την αγκαλιά του πατέρα της και ως παιδί, αδιαφορούσε για την ομιλία του Χασάν, του επικεφαλής της ομάδας των προσφύγων, που έθεσε με πολύ διακριτικό τρόπο τις ανάγκες τους.
Ο Χασάν μιλούσε για τις δύσκολες συνθήκες στις σκηνές.
Παρακάλεσε να βρεθούν για τις οικογένειες καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Ζήτησε μια βοήθεια να δουλέψουν. Τα χρηματικά τους αποθέματα τελειώνουν.
Ομως, η Αϊντα δεν έδινε σημασία σ’ αυτά. Ενιωθε την καινούργια εμπειρία σαν πρόκληση.
Περνούσε μέσα από τις καρέκλες αγγίζοντας τους θεατές με το ραβδί της αθωότητάς της.
Κάθε φορά που ο πατέρας της την έπιανε, αυτή γλιστρούσε σαν χέλι. Της άρεσε το παιχνίδι.
Τη γοήτευε η αίσθηση της καινούργιας δύναμης. Μπορούσε να περπατήσει. Κι αυτό την έκανε ναζιάρα.
Η Αϊντα δεν έδινε δεκάρα για όσα έλεγε ο Χασάν. Δεν την άγγιζαν όσα πικρόχολα ακούγονται για τους πρόσφυγες.
Για τη μικροπολιτική των κομμάτων. Για την υποκρισία των ηγετών. Αυτή ήταν εκεί. Μια φατσούλα ερωτεύσιμη.
Σαν τη συνονόματη πρωταγωνίστρια του Βέρντι. Στρογγυλοπρόσωπη, «πορφυρὰ λουλούδια τὰ μάγουλα τῆς μάντισσας»(Σαχτούρης, Η δύσκολη Κυριακή).
Τα μάτια της έβγαζαν μαργαριτάρια, σαν τις όμορφες βασιλοπούλες της Ανατολής που μάγευαν τους ταξιδιώτες.
Εκείνη τη στιγμή το πρόσωπο της μικρής Αϊντα μου ανακάλεσε στη μνήμη τους στίχους του Ασλάνογλου:
«Το πρόσωπό σου στο κενό της νύχτας ανεβαίνει. Είναι ακατάληπτο, μαρτυρικό, καθώς πληγώνει. Είδωλο μιας απερίγραπτης στιγμής. Η φοβερή ανάμνηση που δε θα ξημερώσει».
Η φεγγαροπρόσωπη Αϊντα ήταν πράγματι το είδωλο μιας απερίγραπτης στιγμής στην ιστορία της ανθρώπινης βαρβαρότητας, που την οδήγησε σε ξένους τόπους.
Για τον πατέρα της που την κοίταζε με λατρεία η στιγμή της αναχώρησης από τον τόπο του μαρτυρίου τους ήταν μια φοβερή ανάμνηση.
Ωστόσο, η Αϊντα και τα μεγαλύτερα προσφυγόπουλα που λικνίζονταν εκείνη τη στιγμή στους ήχους του τσιφτετελιού θα διαφωνούσαν με τον ποιητή.
Περίμεναν το ξημέρωμα της καινούργιας ημέρας.
Μικρή μου Αϊντα, πλανεύτρα της Ανατολής. Τα κατάφερες, σαν τη μακρινή σου πρόγονο, να σου παραδώσουμε την καρδιά μας.
«Με κούρασε πολύ το πρόσωπο του κόσμου» (Δημουλά, «Βαθεία αύλαξ»).
Κι εσύ μας άναψες την ελπίδα μιας άλλης μέρας.
*καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου