ekklisia.jpg
EUROKINISSI/ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ
Αυτό το κλίμα απουσίαζε από τη συζήτηση για την πρόταση του υπουργείου Παιδείας σχετικά με τη διαφοροποίηση του περιεχομένου του μαθήματος των θρησκευτικών. Ο διάλογος, ιδίως από τη μεριά της Εκκλησίας, είχε πολεμικά χαρακτηριστικά και τραυμάτισε τόσο τον απελθόντα υπουργό Παιδείας όσο και το σώμα της Εκκλησίας ως μια οντότητα, όπου η ανεκτικότητα και ο νηφάλιος λόγος συμπλέκονται ως απότοκο της φροντίδας για όλους τους πολίτες ενός κράτους, ανεξάρτητα από το θρήσκευμά τους.
Τα θέματα, όμως, της πίστης και της σχέσης της Πολιτείας με την Εκκλησία λειτουργούν σαν τους τροπικούς κυκλώνες για τη χώρα μας, εισβάλλοντας, ανά τακτά σχεδόν διαστήματα, θορυβωδώς στην επικαιρότητα.
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, συμμεριζόμουν, καιρό τώρα, τη θέση στην οποία βρέθηκε ο αγγελιοφόρος που ανέλαβε να ανακοινώσει στον Κρέοντα τη δυσάρεστη για τον βασιλιά είδηση πως η Αντιγόνη αψήφησε την κοσμική εξουσία υπακούοντας στην κοινή λογική και στην πολιτισμική και πολιτική εμπειρία να θέσει ως πρώτη επιλογή της την αντίσταση σε κάθε μορφή εξουσίας.
Στη θέση του αγγελιοφόρου βρέθηκαν πολλοί πολίτες στη χώρα μας, οι οποίοι ήταν ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά. Από τη μια μεριά, είχαν ευμενή στάση απέναντι στις αλλαγές στο μάθημα των θρησκευτικών και, από την άλλη, έχουν έναν σεβασμό προς την Εκκλησία και τον ρόλο που διαδραμάτισαν κάποιοι πεφωτισμένοι ιεράρχες, πρωτίστως ο κλήρος, σαρξ εκ της σαρκός του λαϊκού ήθους.
Κι αυτό δεν αποτελεί μόνο μια ιστορική παραδοχή. Δεν αντλείται από τα ιστορικά αρχεία. Συνιστά ζώσα πραγματικότητα. Πολλοί παπάδες στάθηκαν στο πλευρό των αδύναμων στα χρόνια της κρίσης. Ξεπέρασαν τα τείχη των θρησκευτικών δογμάτων αγκαλιάζοντας όλους τους ανήμπορους.
Αποτέλεσαν ένα παράδειγμα για τον τρόπο που ο θρησκευτικός λόγος για την αγάπη προς τον πλησίον δεν εγκλωβίζεται στα κηρύγματα από άμβωνος. Αντίθετα, μετασχηματίζεται σε μια υποδειγματική πρακτική που κράτησε όρθια την κοινωνία μας.
Οι πολίτες τρέφουν απέραντο σεβασμό προς αυτούς τους κληρικούς, που κάνουν πράξη τον λόγο του Θεού αδιαφορώντας για την κοσμική εξουσία. Αντίθετα, οι πολίτες ένιωσαν να σφίγγεται η ψυχή τους και να προσβάλλεται το θρησκευτικό τους συναίσθημα με την προσωπική στόχευση του τέως υπουργού Παιδείας.
Πολλοί πολίτες θα ήθελαν να υπενθυμίσουν στα μέλη της Ιεράς Συνόδου τα λόγια του αγγελιοφόρου προς τον Κρέοντα, λίγο πριν του ανακοινώσει την πράξη της Αντιγόνης να απειθαρχήσει στην κοσμική εξουσία του. «Βασιλιά μου, δεν θα σου πω πως έφτασα πετώντας.
Το γυρόφερνα, κοντοστάθηκα πολλές φορές. Είπα να τα μαζεύω και να κάνω πίσω. Η ψυχούλα μου το ’λεγε και το ξανάλεγε: Δόλιε, πού πας, θα σε καθίσουν στο σκαμνί» (Σοφοκλή Αντιγόνη, στίχοι 223-229).
Αυτή η παλινδρόμηση οφείλεται και στη σφοδρότητα των επιθέσεων της εκκλησιαστικής εξουσίας εναντίον του απελθόντος υπουργού. Ο λόγος της ορθόδοξης παράδοσης νοηματοδοτεί το πρόσωπο ως το βασικό υποκείμενο για την οδό προς την ελευθερία. Η σφοδρότητα της προσωπικής επίθεσης παρεξέκλινε απ’ αυτή τη βασική αρχή. Το πρόσωπο υπέστη τη βιαιότητα του επίσημου εκκλησιαστικού λόγου.
Ως εκ τούτου, έχω την άποψη πως η Εκκλησία υπέστη δεινό πλήγμα με την εξέλιξη της διαφωνίας της για τον τρόπο διδασκαλίας των θρησκευτικών. Παρέβλεψε, πρωτίστως, πως υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στους πολίτες και τους πιστούς. Για τα κοσμικά ζητήματα αποφασίζουν τα όργανα της Πολιτείας.
Διέφυγε από την Εκκλησία πως υπάρχει μια κατηγορία πολιτών που λειτουργούν ως μη ενεργοί πιστοί. Ωστόσο, είναι οι περισσότεροι. Κι αυτοί σιωπούν. Η Εκκλησία προκάλεσε ρήγμα στις σχέσεις της μ’ αυτούς τους μη ενεργούς πιστούς. Αυτό που χρειάζονται όλοι, σε μέρες δύσκολες, είναι η στοργική αγκαλιά, ακόμη και για τους «αμαρτωλούς». Ο τιμωρητικός λόγος αποξενώνει.
Η κατάρα ως μορφή κοσμικής εξουσίας για τη χειραγώγηση των διαφωνούντων δεν συνάδει με τον λόγο της Αγάπης.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου