Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ έλληνας φωτορεπόρτερ μιλάει αποκλειστικά στο «Βήμα της Κυριακής» για τους πρόσφυγες, τη δουλειά του και την έκθεσή του στο Μέγαρο Μουσικής
Ο Γιάννης Μπεχράκης ανήκει στους Ελληνες που μέσα από τη δουλειά τους έχουν έναν στόχο: να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Αυτό εκμυστηρεύεται στο «Βήμα της Κυριακής» στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε ο σπουδαίος φωτογράφος του πρακτορείου Reuters λίγες ώρες μετά τη βράβευσή του με το Πούλιτζερ. Μαζί με αυτόν τιμήθηκαν και οι συνεργάτες του Αλκης Κωνσταντινίδης και Αλέξανδρος Αβραμίδης, τους οποίους δεν παραλείπει να αναφέρει. Ο Γιάννης Μπεχράκης αποκαλύπτει τις σημαντικές στιγμές της καριέρας του, τα συναισθήματά του για τη βράβευση αλλά και τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τον κόσμο μέσα από τις φωτογραφίες του.
Σε κάθε δημόσια δήλωσή σας σχετικά με το βραβείο Πούλιτζερ δεν παραλείπετε να αναφερθείτε στην ομάδα και στους συνεργάτες σας. Η ομάδα είναι το μυστικό της επιτυχίας τελικά;
«Οταν δουλεύεις για το Reuters, είναι σημαντικό να μπορείς να δουλεύεις ομαδικά. Επίσης είναι σημαντικό όταν θέλεις να καλύψεις ένα μεγάλο θέμα παγκόσμιας εμβέλειας όπως το Προσφυγικό να μην είσαι εγωιστής, να δέχεσαι ότι θα υπάρχουν κι άλλοι που θα το καλύψουν και θα τους βοηθήσεις και θα σε βοηθήσουν. Εγώ σαν διευθυντής του γραφείου θα πρέπει να δίνω το καλό παράδειγμα. Εχω ανθρώπους τους οποίους τους έχω βρει (προσλάβει) και τους έχω εκπαιδεύσει, ειδικά αυτό το team είναι νέο, οπότε είναι σημαντικό να τους δώσω ευκαιρίες. Αν δείτε το πακέτο των φωτογραφιών, οι μισές είναι δικές μου, όμως δεν είναι δική μου η επιλογή, έγινε από τη Νέα Υόρκη. Εστω με μία φωτογραφία ο Αβραμίδης και με τρεις ο Αλκης, ήταν σημαντική η προσφορά τους στην κάλυψη του γεγονότος και θα πρέπει να έχουν και την ανάλογη αντιμετώπιση».
Ηταν έκπληξη για εσάς το βραβείο;
«Είχα πολύ βάσιμες ελπίδες γιατί και με τα προηγούμενα βραβεία αυτής της χρονιάς και με τη γενικότερη αποδοχή των φωτογραφιών της ομάδας ήξερα ότι είχαμε κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά. Είχα ελπίδες, όμως δεν παύει να είναι μια ευχάριστη έκπληξη».
Εσείς ως φωτογράφοι πιστεύετε ότι έχετε βοηθήσει στο να καταλάβει ο κόσμος την αληθινή διάσταση του προσφυγικού δράματος;
«Τα βραβεία είναι μια επαγγελματική καταξίωση ή μια επανακαταξίωση. Τα βραβεία διαρκούν μία εβδομάδα. Για μένα το σημαντικό και η φιλοσοφία μου είναι το ότι μέσα από τις φωτογραφίες μας γίναμε η φωνή των προσφύγων, η φωνή των κατατρεγμένων. Οι πρόσφυγες έβγαιναν στην παραλία και έρχονταν επάνω μας και μας έβλεπαν κυριολεκτικά σαν σωσίβια. Μας έλεγαν "πείτε σας παρακαλούμε την ιστορία μας, βοηθήστε μας". Πίστευαν ότι λέγοντας εμείς την ιστορία τους με τις φωτογραφίες μας θα τους βοηθούσαμε, και αυτό το πιστεύω ακράδαντα. Εγώ άρχισα να καλύπτω το Προσφυγικό τον Μάιο, όταν δεν υπήρχαν φωτογράφοι. Μέσα σε λίγο καιρό γέμισε η Ελλάδα εθελοντές για να βοηθήσουν τους ανθρώπους, έγιναν δωρεές, υπήρξε παγκόσμια αντίδραση. Ενα ποσοστό αυτής της ενεργοποίησης έγινε από τις φωτογραφίες. Ηρθαν τόσοι πολλοί και μου είπαν ότι συγκινήθηκαν από φωτογραφίες και ήλθαν. Πόσες φωτογραφίες έγιναν σημαία για να υπάρξει βοήθεια. Εγώ αυτή τη δουλειά την άρχισα και συνέχισα να την κάνω πιστεύοντας ότι μπορώ να αλλάξω τον κόσμο. Οπότε πιστεύω ότι, ναι, έχουμε βοηθήσει πολύ».
Οταν κρατάτε τη φωτογραφική μηχανή σας και απέναντί σας έχετε πρόσφυγες, τι προσπαθείτε να αιχμαλωτίσετε στις εικόνες σας;
«Ποια είναι μια επιτυχημένη φωτογραφία που λειτουργεί σωστά και κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν κάτι; Είναι μια φωτογραφία που έχει συναίσθημα, είναι το δευτερόλεπτο αυτό που θα καταφέρεις να παγώσεις την εικόνα όπου θα συνάδουν το φως, το βλέμμα, η στιγμή. Είναι όλα αυτά μαζί, ένας συνδυασμός για να γίνει δυνατή η φωτογραφία και να στείλει το μήνυμα».
Ως Ελληνας δουλεύετε για ξένο πρακτορείο και βραβευτήκατε για θέμα που αφορά την Ελλάδα. Ο παράγοντας πατρίδα μέτρησε ή ήταν τυχαίο;
«Απλά νομίζω ότι ήταν το θέμα παγκόσμιο, έγινε στην Ελλάδα και μέτρησε το ότι ζούμε εδώ και είχαμε πολύ χρόνο και ασχοληθήκαμε περισσότερο».
Συνεχίζει να έχει το Προσφυγικό ενδιαφέρον για εσάς τώρα που έχει περάσει σε άλλη φάση;
«Εχει αλλάξει η ροή του θέματος αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντικό και για μένα και για το πρακτορείο. Εχουμε μπει και στο Ελληνικό και τώρα θα μπούμε στο Σχιστό. Δεν αφήνω πίσω ένα story. Οσο υπάρχει θα συνεχίζω να δουλεύω. Το Reuters θεωρεί ότι αυτό είναι από τα μεγαλύτερα θέματα της χρονιάς».
Αυτή την περίοδο, στην Ελλάδα της κρίσης, υπάρχει κάτι άλλο που σας ερεθίζει να φωτογραφίσετε;
«Εγώ καλύπτω την κρίση από το 2010. Ηταν η εποχή που άρχιζε η κρίση, η οποία για μένα δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι κρίση κουλτούρας, ηθών, είναι πολλές μαζί. Φέτος είχαμε δύο εκλογές, δημοψήφισμα, τόσο πολλά... Η αλήθεια είναι ότι έχω κουραστεί γιατί είμαι κομμάτι αυτής της κρίσης, εγώ, η οικογένειά μου, οι φίλοι μου. Αλλά είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να το καλύψουμε κι εγώ και η ομάδα μου».
Αν σας ζητούσαν να επιλέξετε ένα μέρος στην Ελλάδα για να φωτογραφίσετε, ποιο θα ήταν αυτό;
«Τα Μετέωρα. Νομίζω ότι είναι μοναδικό μέρος. Δίχως παρεξήγηση, εγώ δεν είμαι καθόλου άνθρωπος της θρησκείας και της Εκκλησίας, αλλά βρίσκω ότι τα Μετέωρα είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος, το οποίο βγάζει κάτι. Είναι μαγικό, το φως είναι καταπληκτικό. Είναι ωραίο φωτογραφικά κι επειδή εμένα μου αρέσουν η φύση και η φυγή από την πόλη, ή μάλλον η φυγή γενικότερα, νομίζω ότι θα ήθελα να πάω εκεί. Απλά πρέπει να βρω τον τρόπο να με αφήσουν οι μοναχοί να δουλέψω μέσα στις μονές».
Εχετε φωτογραφίσει πολλά σημαντικά γεγονότα. Ο κίνδυνος λειτουργεί ως κίνητρο ή αποτρεπτικά για τον φωτογράφο;
«Τον κίνδυνο δεν τον είδα ποτέ ούτε ως αποτροπή αλλά ούτε και ως ερέθισμα. Ο κίνδυνος απλά είναι ένα κομμάτι της δουλειάς αλλά όχι το πιο σημαντικό. Δεν τον πολυσκέφτομαι, για να πω την αλήθεια».
Υπάρχει κάποια στιγμή στην καριέρα σας που ξεχωρίζετε για κάποιον ιδιαίτερο λόγο;
«Υπάρχουν πολλές στιγμές. Εχει σημασία όταν βλέπω το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, όταν το 2012 έκανα το θέμα με τους αστέγους και υπήρξε αντίδραση από τον δήμαρχο και από τους πολίτες. Κάτι έγινε μετά από αυτό, ίσως όχι όσο θα ήθελα ή όσο θα έπρεπε. Ή για παράδειγμα όταν μέσα από φωτογραφίες μου αποδείχθηκε ότι κάποιος συγκεκριμένος άνθρωπος ήταν αθώος και βγήκε από τη φυλακή. Οταν βλέπω ότι στη δουλειά μου υπάρχει αποτέλεσμα για την κοινωνία και για τον κόσμο τότε με ευχαριστεί πολύ και αυτό μου δίνει δύναμη να συνεχίσω να δουλεύω».
Τα θέματα που έχετε κάνει τα κουβαλάτε μέσα σας;
«Κομμάτια τους, ναι. Δεν θέλω να ακουστεί τραγικό ή κλισέ, αλλά σίγουρα με έχουν σημαδέψει είτε κυριολεκτικά είτε ψυχικά. Οχι συγκεκριμένες καταστάσεις αλλά όλη αυτή η τραγωδία που ζούμε με τη ζωή και με το πόσο απάνθρωποι μπορούν να γίνουν οι άνθρωποι με τους συνανθρώπους τους. Είναι κάτι το οποίο με επηρεάζει».
Το ISIS είναι από τα θέματα που θέλετε να καλύψετε;
«Ναι, είναι ένα θέμα, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να το κάνουμε γιατί το πρακτορείο δεν θέλει να στείλει Ευρωπαίους και ειδικά δυτικής προέλευσης δημοσιογράφους για λόγους ασφαλείας. Θα ήθελα να το κάνω και να γνωρίσω από κοντά τον μηχανισμό τους».
Υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να απαθανατίσει ο φωτογράφος; Η στιγμή αυτή που θα πείτε «στοπ»;
«Προφανώς. Αυτό όμως έχει να κάνει με την προσωπική ευαισθησία του φωτογράφου. Νομίζω ότι και ο χαρακτήρας και η ευαισθησία αλλάζουν με τα χρόνια. Νομίζω ότι κάποια πράγματα που τα τράβαγα με μεγάλη ευκολία πριν από χρόνια τώρα που μεγάλωσα είναι πολύ διαφορετικό».
Η ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ
«Το να βοηθήσω ανθρώπους που δεν ξέρω είναι πολύ σημαντικό»
Οι φωτογραφίες σας θα ταξιδέψουν και μέσα από την εκδήλωση «Οι επτά λόγοι του Ιησού στον Σταυρό» του Χάιντν τη Μεγάλη Δευτέρα στο Μέγαρο Μουσικής. Με ποιο κριτήριο κάνατε την επιλογή;
«Αυτό που λέμε οι “Επτά λόγοι του Ιησού στον Σταυρό” είναι το τέλος και η συγχώρεση οποτε οι φωτογραφίες έχουν να κάνουν με ανθρώπους και με τον τρόπο που ζουν και πεθαίνουν. Είναι και φωτογραφίες προσφύγων αλλά και από πολέμους και καταστάσεις που έχω καλύψει τα τελευταία 25 χρόνια. Μίσος, πάθος, αγάπη, όλα γύρω από τον άνθρωπο».
Είναι μια άλλη διάσταση της δουλειάς σας;«Τη δουλειά μου τη βάζω πάντα να λειτουργεί παράλληλα με κάτι που έχει ουσία. Και για μένα ουσία είναι να μπορείς να κάνεις κάτι για τους ανθρώπους. Είναι το όνειρο που είχα πάντα, το όνειρο του φωτορεπόρτερ ότι η δουλειά μας μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Το πιστεύω, έχω αυτόν τον ρομαντισμό. Τη Δευτέρα οι άνθρωποι που θα αγοράσουν εισιτήρια θα δώσουν λεφτά για τους “Γιατρούς χωρίς Σύνορα”. Θέλω να τους πω ότι τα λεφτά τους θα πιάσουν τόπο γιατί στους τόπους που γυρίζω εγώ με πέντε ευρώ σώζεις μια ζωή. Αν μπορώ να χρησιμοποιήσω τις φωτογραφίες μου μαζί με έναν ταλαντούχο πιανίστα σε έναν υπέροχο χώρο όπως το Μέγαρο για να βοηθήσω ανθρώπους που δεν τους ξέρω, είναι πολύ σημαντικό για μένα. Νομίζω ότι είναι κάτι πολύ ωραίο».
Απ’ ό,τι καταλαβαίνω, μέσα από τη δουλειά σας έχετε διαμορφώσει άλλη άποψη για τη ζωή.
«Απόλυτα. Εχω εκτιμήσει το ότι υπάρχει νερό να πίνω και καθαρός αέρας να αναπνέω. Αυτό προσπαθώ να μάθω και στην κόρη μου: να μάθει να εκτιμά απλά πράγματα και να μοιράζεται».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου