Ιέ μου, υιέ μου
akropoli.jpg
EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ
Επιτυχώς πέρασαν οι γιορτές, αν αναλογιστούμε πως δεν έλειψαν οι ζωηροί διάλογοι στην τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιτυχώς και για τους μετεωρολόγους και τους τρομολάγνους, που έμοιαζαν να χάνουν τη μάχη των προβλέψεων.
Τόση ένταση που εξέπεμπαν οι τηλεοπτικοί δέκτες στις γιορτές φαινόταν να εκτρέπεται από τον στόχο της. Η «Αριάδνη» τελικά ξεπέρασε τις επιφυλάξεις της ρίχνοντας στον κάλαθο των αχρήστων τις δεήσεις όσων είναι εκτεθειμένοι στην ανημπόρια. Ενέσκηψε δριμύς χειμών κι έτσι σώθηκε η τρωθείσα τιμή του δημοσίου διαλόγου. Πού να βρεθεί άλλος Καβάφης να διεκτραγωδήσει την απογοήτευση από τη ματαίωση της άφιξης των νεο-βαρβάρων.
Στη γειτονιά του φέισμπουκ, όμως, είχε ανακύψει νέα εστία αντιπαράθεσης. Ετσι κι αλλιώς, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σαν τα τσάκνα που αρπάζουν εύκολα φωτιά. Αναζητούν τον σπινθήρα, που θα επιτρέψει να ενεργοποιηθούν οι συγκρουόμενες απόψεις. Απόλυτες. Συνήθως, απουσιάζει η συμφωνία με διαφοροποιήσεις. Οφείλει κάποιος να συνταχθεί με το σύνολο της άποψης.
Ή μαζί μας ή εναντίον μας. Είναι η γειτονιά αυτή η εικόνα που συναντάμε σε όλους τους κοινωνικούς χώρους. Η αγχωμένη εικόνα της σημερινής Ελλάδας να μιλήσει γι’ αυτά που την πονάνε, για τις απογοητεύσεις και τις διαψεύσεις. Για τις θρυμματισμένες ελπίδες που άλλοι θερμαίνουν κι άλλοι απορρίπτουν με κυνικό τρόπο.
Στη μέση του χειμώνα, όμως, ανακάλυψα ότι υπάρχει ένα αόρατο καλοκαίρι, διάβασα κάπου την άποψη του Καμί και μειδίασα συμφωνώντας. Αφορμή για τη διαπίστωση αποτέλεσε ο τρόπος που αντέδρασε η μεγάλη πλειονότητα της φεϊσμπουκικής γειτονιάς.
Μες στο καταχείμωνο που όλη η χώρα είχε παραδοθεί στον εναγκαλισμό του ιού της γρίπης, ήταν παρήγορη η εμφάνιση της κοινωνικής αλκυόνας. Ακόμη κι αν εκφράστηκε με απόλυτο τρόπο. Με επιθετικότητα.
Η συζήτηση για τον υιό της Ρούπα λειτούργησε σαν ισοτονικό για τον κοινωνικό οργανισμό, τον εξαντλημένο από τον προηγηθέντα έντονο διάλογο για τους νοσοκομειακούς ιούς. Ακόμη και κάποιοι πολιτικοί που ταλαιπωρήθηκαν από τον ιό που κατοικοεδρεύει σε νοσοκομεία, εξήραν την υπεροχή του ιδιωτικού ιατρικού τομέα, προσδίδοντας σ’ αυτούς τους ιούς κοινωνικά γνωρίσματα.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση, βεβαίως, για να συνειδητοποιήσει ο πολίτης τον ταξικό χαρακτήρα των ιών. Οι αδύναμοι είναι απροστάτευτοι. Η μεγάλη μάζα των απολυμένων και των ανέργων.
Ομως, αυτοί οι συμπολίτες που εκφράζουν τη δικαιολογημένη ανακούφισή τους που δεν είναι εκτεθειμένοι, χάρη στην οικονομική τους επιφάνεια, στους ιούς, ενδεχομένως δεν έχουν διαβάσει την άποψη του Καμί. Θεωρούν τους εαυτούς ελεύθερους. Μπορεί να υπάρχει πραγματική ελευθερία όταν η δυστυχία πλανιέται στους δρόμους της πόλης;
Το Οράν, πάντως, η πόλη του Καμί στην «Πανούκλα», είναι η λογοτεχνική απάντηση στην απορία. «Μια μυρωδιά από φύκια και αρμύρα αναδινόταν από την ταραγμένη και πάντα αόρατη θάλασσα. Και τότε τούτη η έρημη πόλη, ασπρισμένη από τη σκόνη, πλημμυρισμένη από μυρωδιές θαλασσινές, αντηχούσε από το ουρλιαχτό του ανέμου και βογκούσε σαν ένα νησί που το χτύπησε η συμφορά».
Αυτός ο ιοβόλος άνεμος είναι παρών στον δημόσιο διάλογο. Ετοιμος να τρυπώσει σε κάθε άποψη εκτρέποντας τη συζήτηση σε εύκολους χαρακτηρισμούς, ταξινομητικούς αποκλεισμούς και άγονες αντιπαραθέσεις.
Η διαπίστωση ισχυροποιεί την άποψη πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετατρέπονται κάποιες φορές σε ντουντούκες αντιμαχόμενων παρατάξεων, που η καθεμιά αυξάνει την ένταση του ήχου για να σκεπάσει την άλλη άποψη.
Η υπόθεση του υιού της Ρούπα είναι το πιο πρόσφατο πεδίο για την εμφάνιση αυτών των φαινομένων. Δεν υπάρχει τίποτε πιο σκανδαλώδες από τον θάνατο ενός παιδιού, επικαλούμαι και πάλι τον Καμί. Για τον ψυχολογικό ακρωτηριασμό του, θα προσέθετα. Υπ’ αυτήν την έννοια, η θέση ενός παιδιού είναι σ’ ένα οικείο περιβάλλον. Το γνωρίζουν, πάνω απ’ όλα, οι ειδικοί.
Ομως, ο τρόπος που έγινε η διαχείριση απ’ όλες τις πλευρές χαρακτηρίζεται είτε από ευθυνοφοβία για όσους διαχειρίζονται αυτά τα ζητήματα, είτε από φλυαρία, υπερβολές και στερεοτυπικές εμμονές από όσους τοποθετήθηκαν αποδίδοντας την υπόθεση στην κυκλοφορία κοινωνικών ιών στην αστυνομία, την κυβέρνηση, τον Τύπο.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου