Μόνο μπροστά, σχολίασε διανοούμενος, χρήστης μέσου κοινωνικού δικτύου, σε απάντηση του εορταστικού κλίματος των Χριστουγέννων, όπου η αναφορά στο παρελθόν και στις μνήμες αποτέλεσε αφετηρία για νοσταλγική βίωση της παιδικότητας από τη μεριά των συνομιλητών του.
Στην άποψη αυτή διασώζεται η μανιχαϊστική αντίληψη για την κατανόηση του κόσμου. Το παρελθόν και το μέλλον, σύμφωνα μ’ αυτή την άποψη, βρίσκονται σε μια συνεχή αμάχη. Ακόμη χειρότερα. Το παρελθόν, για κάποιους, έχει κατσικωθεί στον σβέρκο του μέλλοντος παρεμβάλλοντας εμπόδια στο μυαλό και τα συναισθήματα των ανθρώπων να το ονειρευτούν. Με άλλα λόγια, το παρελθόν για κάποιους είναι βαρίδι που εμποδίζει την εξέλιξη.
Πρόκειται για ένα ακατέργαστο σχήμα για τη σχέση παρελθόντος και ζωής. Ακόμη και εκείνοι που ομνύουν στο όνομα της αέναης νεωτερικότητας έχουν αναθεωρήσει τις απόψεις τους. Κλασικό είναι το παράδειγμα του Βρετανού κοινωνιολόγου Αντονι Γκίντενς. Διαπιστώνει πως το παρελθόν ως πολιτισμική παράδοση είναι συστατικό στοιχείο του καινούργιου κόσμου. Συμφιλιώθηκαν τόσο θεωρητικά όσο και ως καθημερινότητα μ’ αυτή τη δημιουργική συνάντηση.
Αυτή την ομολογία καταθέτει ο Μιχάλης Γκανάς σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (Κυριακή Μπεϊόγλου). Ολοι οι άλλοι λαοί σέβονται την παράδοσή τους και προσπαθούν να την εντάξουν στο σήμερα, κι εμείς τη σνομπάρουμε, τη φτύνουμε. Είπε. Κι αυτή είναι η αντίφαση στη μεταπολεμική Ελλάδα, που προκάλεσε ανισορροπίες αλλά και πολιτισμικές και κοινωνικές μασκαράτες. Ολοι κρύβονταν από τους εαυτούς τους. Την παράδοσή τους. Για να μην τους πουν άξεστους. Καθυστερημένους. Οϊμέ της ανοησίας.
Τελείωσε η ταινία και κάθισα στο κάθισμά μου ακίνητος για μερικά λεπτά. Να χωνέψω τις εικόνες που είδα. Να επεξεργαστώ τα λόγια που άκουσα. Να συλλάβω το μέγεθος της κινηματογραφικής τέχνης του σκηνοθέτη Γκιγέρμο ντελ Τόρο. Στην ταινία «Το σχήμα του νερού», όπου συναντιέται η ευαισθησία με την ιδιοτέλεια. Η αγάπη για τους αδύναμους και τους διαφορετικούς και η απληστία για κερδοφορία αδιαφορώντας για τη ζωή. Είναι ένα παραμύθι που ξαφνιάζει τους άμαθους θεατές από άλλους αφηγηματικούς χρόνους.
Σε μια περίοδο που η τέχνη αναζητεί το ξάφνιασμα με τη μορφή. Με το παράδοξο. Ο Μεξικανός γίνεται παραμυθάς. Θυμάται τη λαϊκή παράδοση και στήνει μια ιστορία που καθηλώνει το μυαλό και μαγεύει την ψυχή. Είναι οι λαϊκές ιστορίες που έχουν τη δύναμη να γίνονται διεθνής γλώσσα. Προτείνει μια μορφή αφήγησης που απελευθερώνει τα καταπιεσμένα συναισθήματα. Επιπλέον, ενεργοποιεί το μυαλό. Γιατί όπως όλοι οι παραμυθάδες, ο σκηνοθέτης δεν είναι αφελής. Μεταφέρει στους θεατές την ευαισθησία αλλά και την αγωνία του για τον σημερινό κόσμο.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου