Συνέντευξη στην Κρίστι Κουνινιώτη, στην εφ, Πελοπόννησος, Πάτρα

Ελισάβετ Χριστοπούλου, Ο έτερος εχθρός, διηγήματα, Πόλις 2017

Μπροστά η Φιλίτσα και πίσω εγώ, ανηφορίσαμε για το σπίτι. Δεν βγάλαμε μιλιά σ’ όλο τον δρόμο γιατί ένα πράγμα μόνο ήταν να πούμε κι αυτό δεν θα το λέγαμε ποτέ ο ένας στον άλλον, ποτέ πια όσο ζούσαμε, και πράγματι, ποτέ δεν το ’παμε. Μας έφτανε που, όταν θα ξημέρωνε η μέρα και θα πηγαίναμε στον μπακάλη με το δελτίο, θα παίρναμε τρεις μερίδες ψωμί κι όχι δύο [...]. Τίποτ’ άλλο δεν θυμάμαι από κει και πέρα. Ζήσαμε. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Αθήνα, εκτός απ’ τον ίδιο τον κατακτητή, οι ήρωες των δέκα ιστοριών αντιμετωπίζουν κι έναν διαφορετικό εχθρό: Κάτω απ’ το κράτος της πείνας και του τρόμου, απειλείται η συλλογική ηθική υπόσταση. Βλέπουν να καταλύεται γύρω τους ό,τι συνιστά την έννοια του "ανθρώπινου". Βλέπουν τους γύρω ή και τον εαυτό τους να οπισθοδρομούν σε βαθμίδες πρωτογονικές. Επιβίωσαν. Το τίμημα της επιβίωσης το κράτησαν μέσα τους, ένα μυστικό που το βάρος του συνόδευσε την υπόλοιπη ζωή τους. Για να μπορέσουν να συνεχίσουν, άλλοι χρειάστηκε να το ξεχάσουν, άλλοι να το ξορκίσουν, άλλοι να το ανασκευάσουν. \\

Ευάγγελος Αυδίκος *, Λούνα, EFSYN, 28.11.17

louna.jpg

28.11.2017, 22:57 | Ετικέτες:  βιβλίο, συγγραφείς, Ναζί

 

Θυμήθηκα τη λέξη με την ευκαιρία έκδοσης ενός βιβλίου. Της Ρίκας Μπενβενίστε. «Λούνα» ο τίτλος του βιβλίου. Δοκίμιο ιστορικής βιογραφίας. Αυτό που συγκράτησα είναι το όνομα της ηρωίδας. Τα άλλα αφορούν στους επιστήμονες, ειδικά τους ιστορικούς εκείνους που συνοφρυώνουν τα φρύδια τους, όταν οι μνήμες γίνονται ιστορία διεκδικώντας τη θέση τους, στις χαραμάδες των αρχείων που εμφανίζονται ως η μόνη αντικειμενική αλήθεια.

Ωστόσο, υπάρχουν και οι φωνές που καταπνίγονται παίρνοντας στην τελευταία τους κατοικία αισθήματα και συναισθήματα. Εμπειρίες και βιώματα. Μικρές ιστορίες για αλληλεγγύη και καθημερινότητα. Πόνοι και έρωτες.

Πάθη και βουβό κλάμα. Χωρισμοί και φωτογραφίες που μιλάνε για οικεία πρόσωπα που ξενιτεύτηκαν αναζητώντας ένα καινούργιο μαξιλάρι, σε άλλους τόπους μακρινούς. Να σκουπίσουν τα δάκρυα. Να αρχίσουν μία νέα ζωή. Φωτογραφίες που μεγαλώνουν μαζί με τους εικονιζόμενους. Πρόσωπα που ξεμακραίνουν και ξεθωριάζει η μνήμη μαζί με τις ρυτίδες.

Η ζωή των απλών ανθρώπων. Των ταπεινών και καταφρονεμένων. Που σ’ όλη τους τη ζωή αναμετρήθηκαν με τις στερήσεις. Τον αγώνα για επιβίωση. Που οι συνθήκες τούς επιφύλαξαν να γίνουν μάρτυρες σημαντικών στιγμών. Τέτοια ήταν η Λούνα. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Εβραιοπούλα που έζησε τότε που το ατσάλι έλιωνε στα κρεματόρια της Πολωνίας και της Γερμανίας.

Η Λούνα έγινε κουνέλι, πειραματόζωο της σχιζοφρενικής αντίληψης του ναζισμού για τη φυλετική τους ανωτερότητα. Κι όπως κάθε τέτοια ανεδαφική αντίληψη μισεί τους διαφορετικούς. Που θέλει να τους εξαϋλώσει.

Οι γυναίκες-κουνέλια του Αουσβιτς είναι ένα αποτροπιαστικό επεισόδιο στην ιστορία του Ολοκαυτώματος. Είναι ένα στίγμα στην εγκληματική συνάντηση της ιατρικής με τη μισαλλοδοξία. Γιατροί που θεώρησαν πως οι γυναίκες είναι εργαλείο για την ικανοποίηση των αρρωστημένων τους πειραμάτων.

Τις Λούνες του κόσμου δεν πρόκειται να τις συναντήσεις σε βαρύγδουπες θεωρίες και πολιτικές αναλύσεις. Στις ζωές τους επιφυλάσσεται, στην καλύτερη περίπτωση, ένας αστερίσκος. Και κάποιες φορές μπορεί το ενδιαφέρον γι’ αυτές να θεωρηθεί υποκειμενική προσέγγιση της ιστορίας. Οπου το συναίσθημα μπορεί να εκτοπίσει την αντικειμενικότητα.

Η επιμέρους ιστορία να υποκαταστήσει το σύνολο. Σαν να μην αποτελείται το σύνολο από μεμονωμένες ζωές. Από τάξεις και κοινωνικές ομάδες. Από φτωχούς και καταφρονεμένους. Από ανθρώπους που πεθαίνουν περιμένοντας το χέρι που θα χαϊδέψει το ζαρωμένο δέρμα τους.

Στη μεταπολεμική Ελλάδα η Λούνα έζησε στη σκιά των ιστορικών εξελίξεων. Μ' όλο που το κορμί της αργάστηκε από τη βάρβαρη ιστορία του ναζισμού και της μεταπολεμικής μισαλλοδοξίας. Εζησε η Λούνα ναυάγιο στην ίδια της την πόλη. Χτυπώντας πόρτες που δεν άνοιγαν. Εξαίρεση η φωνή της γειτονιάς. Αυτή είχε εμάς κι εμείς αυτήν. Γράφει η συγγραφέας. Η αγκαλιά που ξεθωριάζει σήμερα.

* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Οι τελευταίες πεντάρες στον Πειραιά, Δευτέρα, 4 Δεκεμβρίου, 7μμ

Οι "τελευταίες πεντάρες" στην Πάτρα, στο βιβλιοπωλείο ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ, 1. 12.17, ΏΡΑ 7.39

Γαμήλια έθιμα των Βλαχοχωρίων της Πίνδου

Εισαγ.-επιμ.: Ευάγγελος Θ. Καραμανές

Γαμήλια έθιμα των Βλαχοχωρίων της Πίνδου. Πρώιμες λαογραφικές καταγραφές φοιτητών του Ν. Γ. Πολίτη (συλλογικό έργο), εισαγ.-επιμ.: Ευάγγελος Θ. Καραμανές, Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, σειρά: «Πηγές του Λαϊκού Πολιτισμού», αρ. 12, Αθήνα 2017, σελ. 110. ISBN 978-960-404-329-3

Ο τόμος, με εισαγωγή του επιμελητή της έκδοσης και διευθύνοντος του Κέντρου Λαογραφίας Ε. Καραμανέ, περιλαμβάνει κείμενα των αειμνήστων Στέργιου Ζ. Παπαγεωργίου και Βασίλη Βήκα, όπως και του Ζήση Μότσιου, φοιτητών του ιδρυτή της ελληνικής λαογραφίας Νικολάου Πολίτη (1852-1921), με θέμα τα έθιμα του γάμου στους Βλάχους.

Τα τρία κείμενα αποτελούν πρωτογενείς λαογραφικές καταγραφές. Oι συγγραφείς περιγράφουν τα έθιμα του γάμου, όπως τα έχουν γνωρίσει βιωματικά στους τόπους καταγωγής τους, δηλαδή τη Σαμαρίνα Γρεβενών ο Σ. Παπαγεωργίου, την Καλομοίρα (παλ. Γουδοβάσδα) Τρικάλων ο Β. Βήκας, το Καλοχώρι (παλ. Τόιβασι) Λάρισας και το Ιστόκ Αχρίδας (οι κάτοικοι τους κατάγονται από το Περιβόλι Γρεβενών) ο Ζ. Μότσιος. Ένα τέταρτο κείμενο του Τρικαλινού Αλέξανδρου Χατζηγάκη μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα των χρόνων που γράφτηκαν οι τρεις συλλογές της παρούσας έκδοσης, δηλαδή στις αρχές τις δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, και αποτυπώνει το περιστατικό μιας τυχαίας συνάντησης στην οδό Σταδίου των Αθηνών το φθινόπωρο του 1913, κατά την οποία ο συμπατριώτης του Βασίλης Βήκας, φοιτητής φιλολογίας και βοηθός του Ν. Πολίτη στο Πανεπιστήμιο, τον συστήνει στον διαπρεπή λαογράφο.

Η έκδοση σε ενιαίο τόμο των δυσεύρετων ή αδημοσίευτων και μάλλον άγνωστων στο ευρύτερο κοινό αυτών κειμένων από το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών αναμένεται να συμβάλει στην καλύτερη γνώση του τοπικού παραδοσιακού μας πολιτισμού και στην πατριδογνωσία εν γένει κυρίως από τις νεότερες γενιές.

Ο τόμος φιλοξενείται στην εκδοτική σειρά «Πηγές του Λαϊκού Πολιτισμού» που ιδρύθηκε από την τέως διευθύντρια του Κέντρου Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη το 2002, απευθύνεται στο ευρύ κοινό και έχει ως σκοπό την παρουσίαση και επιστημονική έκδοση αδημοσίευτου λαογραφικού υλικού, που φυλάσσεται στα αρχεία και τις συλλογές του, σε συνεργασία κυρίως με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού.

Γιώργος Κοκκώνης, Λαϊκές μουσικές παραδόσεις.Λόγιες αναγνώσεις/λαϊκές πραγματώσεις, Fagotto books 2017

Το βιβλίο αυτό ανθολογεί μια σειρά κειμένων του Γιώργου Κοκκώνη που διαρθρώνονται σε δύο μέρη.
Το πρώτο μέρος εστιάζει στη πρόσληψη των λαϊκών μουσικών παραδόσεων από τους λόγιους συνθέτες. Οι ερευνητικές εργασίες των L. A. Bourgault-Ducoudray και Γ. Λαμπελέτ ορίζουν συμβολικά μια περίοδο 60 ετών κατά την οποία επιχειρείται η καταγραφή και εναρμόνιση λαϊκών μελωδιών, με φόντο το ζήτημα της τροπικότητας και της σχέσης της με την θεωρία της αρχαιοελληνικής μουσικής. Το σώμα των καταγραφών αυτών αποτελεί κατ' εξοχήν την δεξαμενή από την οποία αντλείται το "εθνικού" χαρακτήρα υλικό που ενσωματώνεται στις συνθέσεις των Νεοελλήνων συνθετών εντός και πέριξ της Εθνικής σχολής.
Το δεύτερο μέρος προσεγγίζει συγκεκριμένες πραγματώσεις των ελληνικών λαϊκών μουσικών παραδόσεων. Με αφετηρία το δίπολο αλατούρκα/αλαφράγκα, επισκοπούνται μουσικές εκφράσεις που υπερβαίνουν τα στεγανά μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ανακαλούν τον βαλκανικό Βορρά, αναδεικνύουν τους "ενδιάμεσους" τόπους, σκιαγραφούν έτσι τη συνθετότητα της λαϊκής επιτέλεσης και αμφισβητούν την στατική απεικόνισή της. Σε αυτή αντιπαραβάλλουν την εξελικτική δυναμική των λαϊκών μουσικών, που εκβάλλει σε νέες μορφές έκφρασης, όπως το παρεξηγημένο νεοδημοτικό.
Η σύνθεση των δυο μερών φιλοδοξεί να λειτουργήσει αντιστικτικά, εμβαθύνοντας στην κατανόηση των ευρέων διαστάσεων του πεδίου της νεοελληνικής μουσικής. 

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
- Τιθασεύοντας την ετερότητα. Ο Luis Albert Bourgault-Ducoudray και το ελληνικό δημοτικό τραγούδι
- Ο Γεώργιος Λαμπελέτ και η ελληνική δημώδης μουσική: μια μουσικολογία των συμβόλων
- Έντυπες συνέργειες, άτυπες συναινέσεις: Έλληνες συνθέτες και δημοτικό τραγούδι
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
- Αλατούρκα αλαφράγκα και καφέ-αμάν
- Χόρα, σίρμπα και ντόινα στην ελληνική δισκογραφία
- Οι "σειρές" στις προφορικές μουσικές παραδόσεις
- Το "ταυτόν" και το "αλλότριον" της (νέο)δημοτικής μουσικής και ο ρόλος της δισκογραφίας

Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Έρωτας και Δημοτικό Τραγούδι»,Μορφοβούνι, Δήμος Λίμνης Πλατήρα Καρδίτσας, 1-3/6/2018

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ  ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ/             ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ,                                    ΚΡΑΤΟΥΣ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ                                  ΔΗΜΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ -       ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Και το  Γαλλικό Ινστιτούτο Λάρισας - Γαλλική Πρεσβεία

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

με θέμα: «Ο Έρωτας μέσα από το Δημοτικό Τραγούδι»

αφιερωμένο στον Claude Fauriell (1772 – 1844) 

Μορφοβούνι, Δήμος Λίμνης Πλατήρα Καρδίτσας, 1-3/6/2018

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας/Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Νομού Καρδίτσας και ο Δήμος Λίμνης Πλαστήρα, με την υποστήριξη του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλίας/υπηρεσία της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα,

           συνδιοργανώνουν Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Έρωτας και Δημοτικό Τραγούδι» το οποίο αφιερωμένο στον Claude Fauriell.

To Δημοτικό Τραγούδι είναι από τις σπουδαιότερες μορφές της λαϊκής λογοτεχνίας, που απεικόνισαν το σύστημα σκέψεις των προβιομηχανικών κοινωνιών. Αποτέλεσε ένα ουσιώδες στοιχείο στην επιτέλεση των διαφόρων του κύκλου της ζωής αλλά και συνέδραμε την προσπάθεια στους χώρους εργασίας και της σχόλης. Ταυτόχρονα το Δημοτικό Τραγούδι ως κείμενο συνιστά σπουδαίο είδος της λαϊκής λογοτεχνίας, όπως έχει αναδειχθεί από πολλές μελέτες.

   Το Συνέδριο θα εστιάσει στη σχέση και τη θέση του έρωτα , με οποιαδήποτε μορφή, στο Δημοτικό Τραγούδι. Είναι ένα πεδίο , στο οποίο καταγράφεται τα αισθητικά πρότυπα για τη γυναίκα και τον άνδρα. Την ίδια στιγμή, ο έρωτας αναδεικνύεται σε μορφή εκδήλωσης παθών, συγκρούσεων και αντιμετώπισης της πολιτισμικής και εθνοτικής ετερότητας.

Στόχοι του Συνεδρίου είναι:

1. Να αναδειχθεί και αναλυθεί η έννοια του Έρωτα μέσα από τον στίχο των δημοτικών τραγουδιών, αναδεικνύοντας βαθύτερα την ποιητική, αισθητική, λογοτεχνική και μουσική έκφραση της ψυχής του λαού μας.

2. Να εμπλουτιστεί η Γνώση, να εντοπιστούν και αναδειχθούν πολιτισμικά, κοινωνικά και άλλα στοιχεία σχετικά με την αξία και την θέση του έρωτα στον καθημερινό βίο των Ελλήνων, τις σχέσεις των δύο φύλων, τις κοινωνικές αντιλήψεις, στάσεις και συμπεριφορές των δύο φύλλων, και γενικά ό,τι μπορεί να συνεισφέρει στην ανάδειξη του θέματος με σύγχρονους όρους και διεπιστημονική προσέγγιση.

3. Να τιμήσουμε το έργο του Γάλλου ακαδημαϊκού και μελετητή - εκδότη της πρώτης συλλογής δημοτικών τραγουδιών της Ελλάδος, σε δύο τόμους (Παρίσι 1824 - 1825). Μέσα από αυτό να αναδείξουμε την αξία του φιλελληνικού του έργου, το οποίο βοήθησε σημαντικά τον Αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων, παρέχοντας τότε ηθική και πνευματική βοήθεια ανυπολόγιστης αξίας.

4.Να ενισχυθεί έτι περαιτέρω η συνεργασία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τις τοπικές κοινωνίες στοχεύοντας στην αλληλοτροφοδότηση.

Δράσεις

Μέσα από την συλλογή και έκθεση αρχειακού και ιστορικού υλικού, στοχεύουμε στην ενίσχυση του νεοσύστατου Τοπικού Αρχείου Δημοτικής Μουσικής των Γενικών Αρχείων του Κράτους Νομού Καρδίτσας, το οποίο προέκυψε από την δωρεά αρχείου του Π. Νάννου, συγκεντρώνοντας σε πρώτη φάση υλικό για την Δυτική Θεσσαλία.

Άξονες του Συνεδρίου

1. Ο Έρωτας στο Δημοτικό Τραγούδι. α) Έρωτας και ετερότητα. β) Η ομορφιά. γ) Πάθος και ατυχείς έρωτες. δ) Έρωτας και ανδρεία.

2. Ερωτικά μοτίβα του ερωτικού τραγουδιού και η μετάπλασή τους σε άλλες μορφές λογοτεχνίας και τέχνης.

3. Ο Claude Fauriell και το Δημοτικό Τραγούδι στην Ελλάδα.

Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην Λίμνη Πλαστήρα, από την Παρασκευή 1/6/2018 μέχρι την Κυριακή 3/6/2018, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Αντώνης Σαμαράκης» στο Μορφοβούνι, έδρα του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα και χωριό με σπουδαία παράδοση στο δημοτικό τραγούδι. 

Η επίσημη έναρξη του Συνεδρίου θα γίνει την Παρασκευή 1/6/2018, το απόγευμα και η ημέρα είναι αφιερωμένη στον Claude Fauriell και την προσφορά του στην Ελλάδα, στα Γράμματα και την συμβολή του στον Αγώνα του 1821.

Το Σάββατο και την Κυριακή, θα γίνουν ανακοινώσεις, γραπτές ή προφορικές παρεμβάσεις. Στο πρόγραμμα του Συνεδρίου θα υπάρχουν παράλληλες εκδηλώσεις, όπως έκθεση με αρχειακό και άλλο υλικό, ενώ πολιτιστικοί σύλλογοι θα παρουσιάσουν  δημοτικά τραγούδια.  

Προϋποθέσεις  για την συμμετοχή

1.       Το συνέδριο είναι ανοιχτό σε όλους και δεν έχει κόστος εγγραφής/συμμετοχής. Απευθύνεται σε ακαδημαϊκούς, μεταπτυχιακούς και άλλους φοιτητές, μελετητές του δημοτικού τραγουδιού, ερευνητές και ανθρωπολόγους, εθνολόγους, εθνομουσικολόγους, λαογράφους και φιλολόγους και δημιουργούς που αξιοποιούν το Δημοτικό Τραγούδι.

2.       Όσοι επιθυμούν να συμμετέχουν ως ομιλητές, πρέπει να συμπληρώσουν το έντυπο συμμετοχής όπου αναγράφονται τα ατομικά στοιχεία και η ιδιότητα, το θέμα και περίληψη αυτού. και να το αποστείλουν στα ΓΑΚ Ν. Καρδίτσας ηλεκτρονικά gaknk@otenet.gr ή ταχυδρομικά ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας Τέρμα Επτανήσου  Τ.Κ 43132 Καρδίτσα. Όσες προτάσεις δεν επιλεγούν για ανακοίνωση θα μπορούν να αναρτηθούν σε ειδικό χώρο ως posters

3.       Προϋπόθεση, οι ανακοινώσεις να είναι εναρμονισμένες με τους στόχους του Συνεδρίου και να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του θέματος Έρωτας και Δημοτικό Τραγούδι. Κάθε ομιλητής έχει στην διάθεσή του 15 λεπτά για προφορική ανάπτυξη του θέματος και περί τις 3.000 λέξεις για να συμπεριληφθεί η εργασία τους στα πρακτικά του Συνεδρίου.

4.       Οι ανακοινώσεις πρέπει να έχουν την βιβλιογραφική τεκμηρίωση και να αναφέρουν τις πηγές αν πρόκειται για πρωτογενές υλικό. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει αξιολόγηση από την Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου, η οποία θα ανακοινωθεί.

5.       Προθεσμία υποβολής εργασιών ορίζεται από 15/10/2017 μέχρι 15/2/2018. Μέχρι 30/4/2018 να υποβληθούν οι εργασίες ηλεκτρονικά, ενώ ένα μήνα μετά το συνέδριο θα γίνει η κατάθεση της τελικής εργασίας για να συμπεριληφθεί στα πρακτικά.

6.       Τα πρακτικά θα κυκλοφορήσουν σε έντυπη και ψηφιακή μορφή εντός τετράμηνου από το πέρας των εργασιών του Συνεδρίου. 

7.       Το Συνέδριο θα αναλάβει την κάλυψη των εξόδων των προσκεκλημένων εισηγητών.

8.       Όσοι συμμετέχοντες επιθυμούν μπορούν θα λάβουν ανάλογη βεβαίωση παρακολούθησης ή συμμετοχής στο Συνέδριο.

Επιστημονική Επιτροπή

Πρόεδρος..

 Ευάγγελος Αυδίκος : Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. avdikos@uth.gr

Μέλη.

1.      Κωτόπουλος Τριαντάφυλλος, Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας/Διευθυντής ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή», tkotopou@gmail.com, 6972073183.

2.      Οικονόμου Λεωνίδας, Αν. καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, ecol@otenet.gr

3.      Τσιμουρής Γιώργος, Αν. καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, tsimourisg@yahoo.com

4.      Παπαηλία Πηνελόπη, Αν. καθηγήτρια Κοιν. Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, papailia@ha.uth.gr

5.      Δέλτσου Ελευθερίας, Επ. καθηγήτρια Κοιν. Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, eldelt@uth.gr

6.      Γιακουμάκη Βασιλική, Επ. καθηγήτρια Κοιν. Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, yiakoumaki@uth.gr

7.      Τραγάκη Δάφνη, Επ. καθηγήτρια Κοιν. Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, daphnetr@otenet.gr

8.      Χρυσανθοπούλου Βασιλική, επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Αθηνών , vchrys@phil.uoa.gr

9.      Ανδρουλάκη Μαρία, Ερευνήτρια – Μουσικός Β΄ βαθμίδας Κέντρου Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, mandrou@academyofathehs.gr

10.  Θανόπουλος Γιώργος, πρ. επίκουρος Καθηγητής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, gthanop@phol.uoa.gr

11.  Δαλιανούδη , Ρενάτα, λέκτορας μουσικής λαογραφίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, renatadalianoudi@gmail.com

12.  Δανιήλ Χρήστος, Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, διδάσκων ΕΑΠ και ΑΠΚΥ, daniilchris@gmail.com

13.  Κούγκουλος Αθανάσιος, Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΙΔΙΠ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, a.kougkoulos@cyta.gr

14.  Κοζιού Σόνια Φιλόλογος, Διδάκτορας Εθνομουσικολογίας

15.  Μπουκάλας Παντελής, Δημοσιογράφος/ποιητής, υπ. Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου  

16.  Ψυχογιού Ελένη, λαογράφος, πρ. Ερευνήτρια του ΚΕΕΛ Ακαδημίας Αθηνών, psychogiou.eleni@gmail.com,

Οργανωτική Επιτροπή

Πρόεδρος:  Ευάγγελος Αυδίκος : Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Αντιπρόεδρος: Ολγα Χρήστου Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Λίμνης Πλαστήρα ol.christou@gmail.com, 6979992179

Γραμματέας : Ελπινίκη Αγγελίνα, προϊσταμένη ΓΑΚ- Αρχείων Ν. Καρδίτσας aggelinaelp@gmail.com, 6937700433

Μέλη:

1.      Καραμπινά Μαρία,  Ιστορικός, συνεργάτης Πολιτισμού, Τουρισμού    Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας  

2.      Κεφαλάς   Ηλίας,  ποιητής, hlkef@otenet.gr,

3.      Κλήμος Γιώργος, σ. Δάσκαλος ερευνητής τοπικής ιστορίας

4.      Κοζιού Βάσω, Πρόεδρος ΚΙΛΕ «ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας

5.      Κυπαρίσσης Παναγιώτης, ποιητής/σκηνοθέτης

6.      Μπώλος Παρμενίων,  Φιλόλογος - Δοκιμιογράφος

7.      ΝάνοςΣεραφείμ, Πρόεδρος Μορφωτικού Συλλόγου Μορφoβουνίου

8.      Nτάλλας Θέμης, Ε.Ι.ΔΙΠ του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, tgd@ha.uth.gr

9.      Ποταμούσης Γιάννης, Καθηγητής Πληροφορικής ΓΑΚ- Αρχείων Ν. Καρδίτσας  giapot@hotmail.com 

10.  Σταματόπουλος Γιώργος, Δημοσιογράφος, gstamatopoulos@efsyn.gr

11.  Στεργιόπουλος Θωμάς,  Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Λίμνης Πλαστήρα tom.stergiopoulos@gmail.com

12.  Τσάβαλος Τάσος,  Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου Μορφοβουνίου atsavalos@gmail.com

13.  Φωτάκης Κώστας, σ. Δάσκαλος

ΓΡΑΜΜΑΤΕΊΑ.

Μπάρκα Ευαγγελία Ιδιωτικός Υπάλληλος

Χαβδούλας Αλέξης,  Καθηγητής φιλόλογος

Γιώτη Έφη Γυμνάστρια- Δασκάλα χορού .

 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

«Ο έρωτας μέσα από το δημοτικό τραγούδι»

Αφιερωμένο στον Claude Fauriel (1772 – 1844)

Μορφοβούνι, Δήμος Λίμνης Πλαστήρα Καρδίτσας

1,2 και 3 Ιουνίου 2018

ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Επικοινωνία: Γ.Α.Κ. Ν. Καρδίτσας Τηλ.: 2441071631 Fax:  2441076188 E-mail: gaknk@otenet.gr	Τίτλος Εργασίας:
	ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗ
	Ονοματεπώνυμο:
	Τίτλος-Ειδικότητα:
	Διεύθυνση:
	Πόλη:
	Τηλέφωνο:
	Εmail:
	Ημερομηνία:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

«Ο έρωτας μέσα από το δημοτικό τραγούδι»

Αφιερωμένο στον Claude Fauriel (1772 – 1844)

Μορφοβούνι, Δήμος Λίμνης Πλαστήρα Καρδίτσας

1, 2 και 3 Ιουνίου 2018

ΕΝΤΥΠΟ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Το έντυπο της περίληψης μαζί με το έντυπο υποβολής της ανακοίνωσης του Συνεδρίου να αποσταλούν μέχρι 15 Φεβρουαρίου του 2018 στα ΓΑΚ Ν. Καρδίτσας ηλεκτρονικά gaknk@otenet.gr ή ταχυδρομικά «ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας Τέρμα Επτανήσου  Τ.Κ 43132 Καρδίτσα»

Ευάγγελος Αυδίκος *,Θεομηνίες;, EFSYN, 21.11.17

plimmira.jpg

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ

21.11.2017, 06:05 | Ετικέτες:  πλημμύρες, φυσικές καταστροφές, Ελευσίνα

Συντάκτης:

Το μοιρολόι δεν έχει κοπάσει ακόμη. Είκοσι άνθρωποι παρασύρθηκαν από τη λάσπη, με την οποία χτίστηκε η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Μια χώρα που βγάζει τα μάτια της. Και αν κάποιοι που διαφέντεψαν για καιρό τη χώρα φρόντιζαν να διαβάσουν την ιστορία του Οιδίποδα θα καταλάβαιναν πως υπήρξαν ένοχοι μιας τραγωδίας, για την οποία κανείς ώς τώρα δεν τους τιμώρησε.

Ο Οιδίποδας τουλάχιστον είχε συναίσθηση της τραγικότητας των όσων συνέβησαν και αυτοτιμωρήθηκε. Επέλεξε το προσωπικό σκοτάδι μακριά από τον θώκο της εξουσίας. Οσοι κυβέρνησαν τη χώρα δεν διαθέτουν την ελάχιστη αυτοσυνειδησία να σωπάσουν. Να αφήσουν το μοιρολόι να ακουστεί λυτρωτικό για την ψυχή της χώρας που αποφεύγει να κοιτάξει τις πληγές της κατάματα.

Κι όταν δεν σιωπούν, θυμούνται τυποποιημένες αντιλήψεις, που και πάλι σκοπό έχουν να υποβληθούν σε απολέπιση των ευθυνών και των ενοχών τους. Θεομηνία. Η λέξη που χρησιμοποιείται για τέτοια φαινόμενα. Για τις πληγές που αφήνουν τα φυσικά φαινόμενα: το νερό, η φωτιά, ο σεισμός. Ασυναίσθητα η λέξη τρύπωσε στο λεξιλόγιο και την επιχειρηματολογία των πολιτικών, των δημοσιογράφων, ακόμη και κάποιων επιστημόνων.

Επιλογή που βολεύει. Απεκδυόμαστε των ευθυνών μας ως οργανωμένη κοινωνία. Βρίσκουμε κάποιον Θεό, όποιος κι αν είναι αυτός και του φορτώνουμε τις δικές μας ευθύνες. Γιατί τι άλλο υποδηλώνει η λέξη θεομηνία; Ψάχνουμε την οργή κάποιας θεότητας, στην οποία φορτώνουμε πισωκάπουλα τις δικές μας ευθύνες.

Τέλεια. Ο αποδιοπομπαίος τράγος συνεχίζει να ξαλαφρώνει τη συνείδηση των ανθρώπων. Σαν να μην άλλαξε τίποτε. Από την εποχή των κατακλυσμών. Πλημμύριζαν οι τόποι, σ’ όλο τον κόσμο, εξαφανιζόταν κάθε ίχνος ζωής, εκτός ελαχίστων εκλεκτών. Για να συνεχιστεί η ζωή. Το νερό, με τη μορφή του κατακλυσμού, αναλάμβανε τον ρόλο του τιμωρού για τα αμαρτήματα. Ξεπλένονταν οι παλιές αστοχίες, έσβηνε ο πίνακας με τα λάθη κι έτσι αποκαθαρμένοι οι άνθρωποι συνέχιζαν τη ζωή τους αφήνοντας τις δικές τους ευθύνες να τις παρασύρει το νερό.

Ο μύθος ξαναμοντάρεται στο τηλεοπτικό πεδίο, εκεί που κατασκευάζονται οι νέοι μύθοι. Βολεύει να γίνει η φύση ο αποδιοπομπαίος τράγος. Γιατί τότε θα παρασύρει με τα νερά της και θα ξεπλύνει τις ενοχές. Ωστόσο, το νερό κατεβαίνοντας και αδυνατώντας να βρει τη φυσική του ροή κοκκινίζει από ντροπή και γίνεται λάσπη κουβαλώντας την εγκληματική αδιαφορία όσων ασέβησαν στη φύση, για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα της εκλογικής τους πελατείας.

Καθώς τα δάκρυα στεγνώνουν, περιμένουν οι νομοθετικές και διοικητικές αξίνες. Να θωρακιστούν οι αδύναμοι από την αδιαφορία όσων κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου στα προστατευμένα σπίτια τους.

* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

George Saunders, Λήθη και Λίνκολν, Μετ. Γ.Ι. Μπαμπασάκης, Ίκαρος 2017

Το πρώτο μυθιστόρημα του κορυφαίου Αμερικανού διηγηματογράφου και βραβευμένου με το Booker 2017, θα μπορούσε να θεωρηθεί και να καταταχθεί ως ένα από τα κλασικά έργα των αμερικανικών γραμμάτων. Βαθιά ποιητικό και λυρικό, ανθρώπινο. Ήσυχο φαινομενικά βιβλίο που, από τις πρώτες του κιόλας σελίδες εγκαθίσταται στην ψυχή του αναγνώστη κι εκεί, στα τρίσβαθα, μια μικρή φλόγα ανάβει για να εξελιχθεί σε πυρκαγιά…

Φεβρουάριος του 1862. Ενώ α αμερικανικός εμφύλιος μαίνεται, ο πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν θρηνεί την απώλεια του εντεκάχρονου γιού του Γουίλι. Η ‘μετάβαση’ του παιδιού στην άλλη όχθη, στον λάκκο του ‘μπάρντο’ – ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ ζωής και αναγέννησης σύμφωνα με τη βουδιστική παράδοση- γίνεται με φωνές από ανθρώπους-φαντάσματα που ‘ξυπνάνε’ και περιμένουν τη νέα άφιξη. Άνθρωποι που έζησαν την εποχή, υπήρξαν γνώριμοι του Λίνκολν, νεκροί πια, με φωνές που υψώνονται και αφηγούνται ιστορίες προσωπικές ή ξετυλίγουν κουβάρια από μνήμες. Συμπαραστέκονται στον Λίνκολν που θρηνεί το παιδί του γερμένος στην παγωμένη ταφόπλακα.
Οι αφηγήσεις των φαντασμάτων δημιουργούν μια ανασκόπηση της εποχής και στέκονται ως αφορμή για να ξυπνήσουν νέα και παλιά πάθη. Κι είναι αυτές οι αφηγήσεις, αυτές οι φωνές που κάνουν πιο ανάλαφρο ένα -κατά τα άλλα- ‘βαρύ’ θέμα όπως αυτό της απώλειας.
Ο George Saunders, με ευφυή τρόπο, κρατάει τη ζυγαριά μεταξύ κομεντί και δράματος. Άλλωστε ξεκίνησε να γράφει το βιβλίο αυτό σε θεατρική μορφή κι αυτό είναι ξεκάθαρο στη φόρμα αυτού του έξοχου μυθιστορήματος με αφηγήσεις που εναλλάσσονται μεταξύ φωτός και σκοταδιού.
Μια πολυφωνική ιστορία που σπινθηρίζει, με μια γραφή εύστοχη που, ως ένα σημείο, συνδέει το προσωπικό δράμα του προέδρου Λίνκολν με τις ιστορίες ανθρώπων απλών που πέρασαν στην αιωνιότητα αλλά οι φωνές τους ανεβαίνουν πάνω απ’ το χώμα. Για να μιλήσουν. Για να μη βυθιστούν στη Λήθη…

Δημήτρης Χριστόπουλος,Στην Πρέβεζα του Καρυωτάκη, του Εμφυλίου, της ζώσας μνήμης, BOOKPRESS.GR

ΣΑΒΒΑΤΟ, 18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 00:00

Για το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Αυδίκου «Οι τελευταίες πεντάρες» (εκδ. Ταξιδευτής).

Του Δημήτρη Χριστόπουλου

Υπάρχουν δύο τρόποι θέασης της πραγματικότητας: ένας ιστορικός και ένας λογοτεχνικός. Ο πρώτος μάς επιτρέπει να βλέπουμε τα πράγματα και τα πρόσωπα πανοραμικά, σε κλίμακα μακροσκοπική, ως μέρη ενός συνόλου, με «μηδενική εστίαση». Αντίθετα, η λογοτεχνική θέαση μάς επιτρέπει να βλέπουμε τα πράγματα καλειδοσκοπικά, με εσωτερική εστίαση, σε κλίμακα μικροσκοπική, ως ένα πεδίο ποικίλων, ετερόκλητων, συχνά αντικρουόμενων λόγων-δράσεων-πεποιθήσεων των ατόμων, από την έκβαση των οποίων καθορίζεται ο ρους της ιστορίας.

Οι πόλεις είναι σαν τους ανθρώπους. Ενηλικιώνονται, ομορφαίνουν και ωριμάζουν. Ένα μυθιστόρημα για την Πρέβεζα και τους ανθρώπους της. Για την Πρέβεζα μέσα από τα μάτια του Καρυωτάκη. Γιατί ένας τόπος, όπως έχει πει και ο Ελύτης, είναι η αντανάκλαση της ψυχής των ανθρώπων του στην ύλη.

Οι Τελευταίες πεντάρες, αν και αντλούν άφθονο υλικό από πολλούς ανθρώπους και μαρτυρίες από μια προγενέστερη εποχή, στην οποία οι περισσότεροι από εμάς δεν ζούσαμε, μιλάει ωστόσο με τρόπο εμφατικά λοξό για τη δική μας εποχή, για τη δική μας ζωή. Όπως έχει πει άλλωστε και η Ρέα Γαλανάκη «το παρελθόν δεν υπάρχει στην τέχνη παρά μόνο σαν καθρέφτης της δημιουργικής αυτογνωσίας».

Το μυαλό και η καρδιά του Σπυρίδωνα μοιάζουν χτυπημένα σε μπλέντερ. Αναρωτιέται αν έπραξε σωστά που ανακατεύτηκε στα πόδια της πόλης. Όλες αυτές τις μέρες δούλευε σαν τους παλιούς λιμενεργάτες που έριχναν το σαμπάνι (ειδικό σχοινί για ανέλκυση και καθέλκυση φορτίων) στα αμπάρια των παποριών που ξεφόρτωναν ξυλεία από τη Ρωσία και φόρτωναν πορτοκάλια του Φραγκίστα. Το ίδιο έκανε κι αυτός. Έδεσε με το σαμπάνι το κιβώτιο της μνήμης των Πρεβεζάνων, που είχαν ξεχαστεί στ’ αμπάρια της τοπικής ιστορίας, και τα ανέσυρε στο φως του καταστρώματος.

Οι πόλεις είναι σαν τους ανθρώπους. Ενηλικιώνονται, ομορφαίνουν και ωριμάζουν. Ένα μυθιστόρημα για την Πρέβεζα και τους ανθρώπους της. Για την Πρέβεζα μέσα από τα μάτια του Καρυωτάκη. Γιατί ένας τόπος, όπως έχει πει και ο Ελύτης, είναι η αντανάκλαση της ψυχής των ανθρώπων του στην ύλη. Ο Σπυρίδων, το βασικό πρόσωπο της μυθοπλασίας, αποτελεί την persona του συγγραφέα. Με τη δική του διαμεσολάβηση, ο συγγραφέας ρίχνει το σαμπάνι της γραφής για να ανασύρει μνήμες, να βάλει σε κίνηση τον μηχανισμό εξομολόγησης των προσώπων του έργου. Γιατί ξέρει πολύ καλά πως μόνον η παραδοχή, μέσω της γραφής, φέρνει την ισορροπία. «Διαφορετικά η πληγή γίνεται σαράκι».

Το πολυπρόσωπο αυτό μυθιστόρημα θέτει επί τάπητος το θέμα της σχέσης λογοτεχνίας και μνήμης. Αν αναρωτηθεί κάποιος καλοπροαίρετα: αφού υπάρχει η επίσημη ιστοριογραφία, τι μας χρειάζεται η λογοτεχνία; Σίγουρα, η ιστοριογραφία, η τοπική ιστορία, ακόμα και η προφορική ιστορία έχουν τα μεθοδολογικά εργαλεία να συντηρήσουν τη μνήμη, να σκάψουν τα γεγονότα, να βρουν την αλήθεια. Όμως δεν έχουν εκείνα τα εργαλεία για να μετρήσουν τον φόβο στις ψυχές των ανθρώπων, να αφουγκραστούν τις ζαρωμένες νύχτες που ζούνε οι άνθρωποι που μπλέχτηκαν άκοντες έκοντες στην εμφύλια βία. Γιατί αυτός ο πόλεμος για πολλούς –και όχι μόνο για όσους τον έζησαν– ακόμα δεν έχει τελειώσει και τα τραύματα μένουν ανεπούλωτα όσο αποφεύγουμε να μιλήσουμε γι’ αυτά που έγιναν τότε σε κάθε γωνιά αυτού του τόπου.

Θα έλεγα αντιστρέφοντας την περίφημη πια φράση του Δημήτρη Ραυτόπουλου («Το αίμα μελάνι δε γίνεται») πως ο συγγραφέας δε διστάζει να βουτήξει τη γραφίδα του στο αίμα, χωρίς να χαρίζεται σε κανέναν. Γραφή σοφά γεωδαιτική, με τον ήχο της ντοπιολαλιάς και τη μυρωδιά της Πρέβεζας: «Ικειό που θέλω είνι να σε θυμούνται» γράφει η μάνα του αδικοχαμένου Λώλου, και ο Αυδίκος κάνει μνημόσυνο. Κανονικό μνημόσυνο για τους εκτελεσμένους ΕΠΟΝίτες στην Παργινόσκαλα τον Σεπτέμβρη του ’44. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως τα βιβλία είναι ο καθρέφτης μας, εμείς φαινόμαστε μέσα τους, είτε ως συγγραφείς είτε ως αναγνώστες, δηλαδή ως συν-δημιουργοί τους. Γράφουμε για τους άλλους κι έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Και μνημονεύοντας για άλλη μια φορά τον Δ. Ραυτόπουλο, η λογοτεχνία του εμφυλίου στο μεγαλύτερο μέρος της είναι «αιρετική, απομυθευτική, αντιηρωική, ακόμα και αποκαλυπτική» (Εμφύλιος και Λογοτεχνία).

Ο Αυδίκος στήνει τη δική του σκηνοθεσία και επιστρέφει εβδομήντα χρόνια πριν, για να σπάσει τη σιωπή. Γιατί η σιωπή είναι η αρχή της ήττας. Γράφουμε για να σπάσουμε τη σιωπή. Γράφουμε για να θυμηθούμε. Γράφουμε για να διασώσουμε τη μνήμη.

Με αφήγηση που εναλλάσσεται ανάμεσα σε πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη, ο Αυδίκος στήνει τη δική του σκηνοθεσία και επιστρέφει εβδομήντα χρόνια πριν, για να σπάσει τη σιωπή. Γιατί η σιωπή είναι η αρχή της ήττας. Γράφουμε για να σπάσουμε τη σιωπή. Γράφουμε για να θυμηθούμε. Γράφουμε για να διασώσουμε τη μνήμη. Των απλών ανθρώπων που η επίσημη ιστοριογραφία αγνοεί. Γιατί η σιωπή –ειδικά σε εποχές λήθης όπως η σημερινή– είναι λίβανος και σμύρνα προς τους κρατούντες. «Η μνήμη κάθε ανθρώπου είναι η ιδιωτική του λογοτεχνία» είπε κάποτε ο Άλντους Χάξλεϋ. Μια ιδιωτική λογοτεχνία που χωράει τον καθένα. Μια «δημόσια ιστορία» άλλωστε δεν είναι και η λογοτεχνία που επιχειρεί μέσω του Λόγου να αποδώσει «ιστορική δικαιοσύνη»; Με το να καθιστά αναγνώσιμα τα δεινά των θυτών και των θυμάτων (τα όρια, δυσδιάκριτα), ο συγγραφέας συμβάλλει σε μια μετατραυματική προοπτική ιστορικής αυτογνωσίας, κάθαρσης και επούλωσης. Εμείς, ως αναγνώστες καλούμαστε να αλληλεπιδράσουμε με το κείμενο και να το νοηματοδοτήσουμε εκ νέου. Να αποκαλύψουμε τις προοπτικές του.

Μέχρι σήμερα αντιμετωπίζαμε την ιστορία ως πηγή έμπνευσης για τη λογοτεχνία. Με το βιβλίο του Αυδίκου, η λογοτεχνία γίνεται μαρτυρία μείζονος ιστορικής σπουδαιότητας. Κάτω από αυτό το πρίσμα, και ο μυθιστοριογράφος είναι ένας ιστορικός της εποχής του, και το μυθιστόρημα (όχι μόνο το ιστορικό) η μυθιστοριοποίηση της ιστορίας.

Το μυθιστόρημα, όπως και κάθε έργο γενικότερα, πέρα από την επιτυχή αναβίωση μιας περιόδου, δικαιώνεται μόνο στον βαθμό που μπορεί να απευθυνθεί κατά τρόπο ουσιαστικό στον αναγνώστη μεταγενέστερων χρονικών περιόδων. Αυτό συμβαίνει όταν θίγει διαχρονικά προβλήματα, ανατέμνει σε βάθος ανθρώπινους χαρακτήρες, προβάλλει αξίες και ιδανικά άφθαρτα ή πάντως επίκαιρα για κάποιες εποχές. Όταν, τέλος, ο αναγνώστης στο κείμενο θα αναγνωρίσει αναλογίες και αντιστοιχίες με τα προβλήματα και τις αναζητήσεις της δικής του κοινωνίας, της δικής του εποχής. Με αυτά τα μέτρα, το έργο του Αυδίκου δικαιώνει απόλυτα τις προθέσεις του δημιουργού του.

* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Οι τελευταίες πεντάρες

Βαγγέλης Αυδίκος

Ταξιδευτής 2016

Σελ. 362, τιμή εκδότη €15,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΥΔΙΚΟΥ