Αγώνες κατάδυσης με σκανταλόπετρα στην Κάρπαθο
Οπως εξηγεί ο «πατέρας» της μοντέρνας Σκανταλόπετρας, ο βασικός λόγος είναι η χαμηλή κατανάλωση οξυγόνου:
«Εγώ την ονομάζω τεμπέλικη κατάδυση. Δεν κάνεις τίποτα. Καταδύεσαι και σε παρασύρει η πέτρα. Μετά βάζεις τα πόδια πάνω της και σε τραβάνε επάνω», λέει και προσθέτει πως «σε όλες τις άλλες καταδύσεις με βατραχοπέδιλα και μολύβια στη μέση έχει αποδειχθεί ότι για να κατέβεις στα τριάντα μέτρα καταναλώνεις το 88% του οξυγόνου σου. Με την πέτρα καταναλώνεις μόνο το 20%. Στο σημείο (κόλπος Πηγαδίων), που θα βουτήξουμε (φυσικά θα βουτήξει και ο ίδιος), τα βάθη κυμαίνονται από εκατό έως διακόσια μέτρα και δεν υπάρχουν εμπόδια για να δημιουργήσουν προβλήματα».

Γιατί όμως στην Κάρπαθο;
Η Κάρπαθος δεν ήταν ποτέ νησί σφουγγαράδων, άλλωστε το λέει και το τραγούδι:
Από τα Δωδεκάνησα τρία έχουν τη χάρη, Σύμη, Χάλκη και Κάλυμνος, που βγάζουν το σφουγγάρι! Είναι χαρακτηριστική η ιστορία του Μπαλάνου, του βασανισμένου Καρπάθιου σφουγγαρά, που χτυπημένος από τη νόσο άφησε τη θάλασσα και έμεινε γνωστός για τις ταιριαστές μαντινάδες του και το γλυκό παίξιμο της λύρας!
Κι όμως εδώ γράφτηκε η ιστορία του αθλήματος, αφού το πρώτο καταγεγραμμένο ρεκόρ, παρακαλώ σημειώστε, που εξακουθεί μέχρι σήμερα να παραμένει απάτητο ελληνικό ρεκόρ! Έγινε στις 16 Ιουλίου 1913. Ακριβώς πριν από 103 χρόνια ο δύτης Στάθης Χατζής ήρθε στο νησί έπειτα από μια απεγνωσμένη πρόσκληση των Ιταλών, που είχαν χάσει την άγκυρα του πλοίου τους μέσα στον κόλπο των Πηγαδίων Καρπάθου.
Ο Συμιακός σφουγγαράς κλήθηκε να ξεσκαρώσει την άγκυρα του Ιταλικού θωρηκτού Regina Margerita, που τον Ιούλιο του 1913, είχε παγιδευτεί σε βάθος 48 οργιές (περίπου 82,5 - 87,5 μέτρα).
Ο βουτηχτής αυτός, είχε ύψος περίπου 1,70 και βάρος 65 κιλά, έπασχε από εμφύσημα και διάρρηξη του ενός τυμπάνου (το άλλο δεν υπήρχε καν) μπορούσε, κάτω από το νερό και σε μεγάλο βάθος, να μείνει χωρίς ανάσα ως και επτά λεπτά αφού, όπως ο ίδιος έλεγε, εκεί κάτω δεν αισθανόταν την ανάγκη να αναπνεύσει. Η άγκυρα του ιταλικού πολεμικού σκάφους ανέβηκε στην επιφάνεια και ο Στάθης Χατζής πέτυχε έναν απίστευτο άθλο που με τα χρόνια έγινε και θρύλος!
Ακόμη ένας σπουδαίος δύτης διάλεξε τον ίδιο κόλπο, τα Πηγάδια της Καρπάθου, για να πετύχει ένα παγκόσμιο ρεκόρ!
Πρόκειται για τον πρωταθλητή ελεύθερης κατάδυσης Ουμπέρτο Πελιτζάρι, που το 1988 ταξίδεψε στην Κάρπαθο και κατέβηκε στην ίδια θέση που έχασε την άγκυρα το ιταλικό πλοίο. Ο Πελιτζάρι έφτασε σε βάθος 100 μέτρων, σε μια βουτιά μνήμης και τιμής στον πρώτο, στον Στάθη Χατζή, αλλά και στους Δωδεκανήσιους σφουγγαράδες, που με τις βαθιές ατέλειωτες σιωπές τους έγραψαν ένα κομμάτι της πιο υπέροχης θαλασσινής μας ιστορίας.
Όμως για την Κάρπαθο υπάρχουν ένα σωρό ακόμη λόγοι για να υπερηφανεύεται και να αγκαλιάζει την Σκανταλόπετρα.
Το νησί εκτός από τον Τιτάνα Ιαπετό και την Θεά Αθηνά, έχει μια παράξενη σχέση με τον Θεό της θάλασσας, τον Ποσειδώνα. Σύμφωνα με έναν από τους πολλούς μύθους ο Θεός ανατράφηκε στη Ρόδο, όμως στην Κάρπαθο η σημερινή πρωτεύουσα, τα Πηγάδια όπου και θα διεξαχθούν οι αγώνες, υπήρχε η πόλη Ποτίδαιον ή Ποσείδιον, προφανώς ήταν αφιερωμένη στον τρομερό Θεό της θάλασσας!
Στους αγώνες Σκανταλόπετρας 2016 μπορούν να χαρούν και να συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, ωστόσο είναι απαραίτητη μια ιατρική βεβαίωση που θα δίνεται και επί τόπου, μετά από τις απαραίτητες εξετάσεις.
Πέρα από τις ερασιτεχνικές συμμετοχές ένας μεγάλος αριθμός από αθλητές, Έλληνες και ξένους, έχουν ήδη δηλώσει ότι θα κατέβουν στο νησί, κάποιοι μάλιστα από αυτούς με κρυφό ή φανερό στόχο να σπάσουν όλα τα ρεκόρ!
Στην Σκανταλόπετρα μοναδικός αντίπαλος είναι το σώμα, αυτό πρέπει όχι μόνο να πειστεί, μα και να ακολουθήσει τις επιθυμίες του μυαλού.
Ο βουτηχτής αφήνει πίσω παράλογους φόβους, σβήνει το στρες και τα στεριανά άγχη και νιώθει τη μαγεία της θάλασσας βαθιά μέσα σε όλη την ύπαρξη του. Δεν υπάρχουν συνταγές, εδώ κάτω δεν μετρά η ανθρώπινη δύναμη.
Μα ακόμη και τα όρια γεννιούνται πρώτα μέσα στο μυαλό, έπειτα αποκτούν ταυτότητα πίσω από τα μάτια και δένουν σιδερένιες μπάλες στα πόδια μας.
Πρόσκληση ή πρόκληση; 2,3,5 ή μήπως 80 ή 100 μέτρα; Αυτό το στοίχημα είναι μια εντελώς προσωπική υπόθεση, τα μπράβο και το χειροκρότημα σε κάθε περίπτωση κάνουν τον ίδιο θόρυβο και αξίζουν χρυσάφι. Όπως κι αν το πεις η Σκανταλόπετρα για κείνους που δεν έχουν εμπειρία και δεν γνωρίζουν τη μαγεία της πέτρας, γίνεται ένα βήμα, μια βουτιά μια δρασκελιά, που φτάνει να πατήσει το άγνωστο.
Πάντως εκείνοι που έχουν δοκιμάσει επιμένουν και λένε πως... αυτή η κατηφόρα έχει άλλη γλύκα!
Διεθνείς αγώνες ελεύθερης κατάδυσης με σκανταλόπετρα (ή καμπανελόπετρα όπως επίσης λέγεται) θα διεξαχθούν από τις 16 έως τις 19 Ιουλίου στην Κάρπαθο.
Στους αγώνες πρόκειται να πάρουν μέρος αρκετοί Έλληνες και ξένοι αθλητές και αναμένεται μάλιστα να υπάρξει ιδιαίτερη προσπάθεια για να σπάσουν τα ρεκόρ κατάδυσης που υπάρχουν. Η διοργάνωση στηρίζεται από το δήμο Καρπάθου και οι αγώνες είναι αφιερωμένοι στη μνήμη του θρύλου των καταδύσεων Στάθη Χατζή (δύτη από τη Σύμη).
Ο Στάθης Χατζής έμεινε στην ιστορία όταν στις 16 Ιουλίου του 1913 όταν το ιταλικό θωρηκτό «Regina Margarita» έχασε την άγκυρά του προσπαθώντας να αγκυροβολήσει στα Πηγάδια Καρπάθου λίγο έξω από το νησί Δεσποτικό. Οι προσπάθειες των δυτών του πλοίου για την ανεύρεση της άγκυρας απέβησαν άκαρπες και ο πλοίαρχος αναζήτησε δύτες με σκάφανδρα στην Κάλυμνο για να ανασύρουν την άγκυρα. Το βάθος, όμως, των 70-80 μέτρων ήταν απαγορευτικό για εκείνη την εποχή και γι' αυτό συνέστησαν στον πλοίαρχο να ψάξει στη Σύμη τον Στάθη Χατζή, που ίσως μόνο εκείνος θα μπορούσε να αποτολμήσει μια τέτοια απόπειρα.
Το θωρηκτό πήγε στη Σύμη, ο Χατζής βρέθηκε και δέχτηκε να δοκιμάσει. Το πλοίο επιστρέφει στην Κάρπαθο, ο Χατζής αποτολμά με ελεύθερη κατάδυση και μόνο με τη βοήθεια μιας πέτρας, που την ονόμαζαν «καμπανέλι» στη Σύμη και καταφέρνει να εντοπίσει και να δέσει, και έτσι να ανασύρουν την άγκυρα από βάθος 88 μέτρων, σώζοντας έτσι τη τιμή και το γόητρο του Ιταλικού Ναυτικού.
Το απίστευτο αυτό κατόρθωμα, μοναδικό σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, συγκλονίζει ακόμα και σήμερα χιλιάδες βουτηχτές και επιστήμονες. Όλοι δε οι παγκόσμιοι πρωταθλητές ελεύθερης κατάδυσης παραλληλίζουν τον Στάθη Χατζή με τον Γλαύκο, τον μυθικό θεό της θάλασσας. Στις προθέσεις του δήμου Καρπάθου είναι να θεσμοθετηθούν οι αγώνες αυτοί και να γίνονται μόνιμα στο νησί, παράλληλα με άλλες εκδηλώσεις.
Η σκανταλόπετρα (ή καμπανελόπετρα) είναι ένα κομμάτι πέτρας, συνήθως μάρμαρο η γρανίτης, με στρογγυλεμένες γωνίες και υδροδυναμικό σχήμα, βάρους από 8 έως 14 κιλά, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι σφουγγαράδες από την αρχαιότητα, ως βοηθητικό εργαλείο στις καταδύσεις τους. Στην μια της άκρη υπάρχει τρύπα στην οποία είναι δεμένο ένα μακρύ σχοινί που ξετυλίγεται από την βάρκα κατά την κατάδυση και ξαναμαζεύεται κατά την ανάδυση. Σ’ αυτήν είναι περασμένο και ένα μικρό σχοινί με θηλιά, την οποία περνά στον καρπό του ο σφουγγαράς, για να μπορεί να ελευθερώνει τα χέρια του χωρίς να χαθεί η σκανταλόπετρα και η σύνδεσή του με τη βάρκα.
Μέχρι τη δεκαετία του 1960, αρκετοί σφουγγαράδες στα νησιά της Δωδεκανήσου χρησιμοποιούσαν την πανάρχαια μέθοδο κατάδυσης με σκανταλόπετρα. Ο γυμνός δύτης βουτούσε από τη βάρκα κρατώντας τη σκανταλόπετρα με τα δύο του χέρια και τον ένα καρπό περασμένο στη θηλιά. Στην διάρκεια της κατάδυσης χρησιμοποιούσε τη σκανταλόπετρα σαν βάρος για να καταδύεται γρήγορα, σαν πηδάλιο για να αλλάζει κατεύθυνση και σαν φρένο για να επιταχύνει η να επιβραδύνει το ρυθμό κατάδυσης. Όταν έφτανε στον βυθό, ελευθέρωνε τα χέρια του για να μαζέψει τα σφουγγάρια και όταν τελείωνε την δουλειά του έδινε το σχετικό σήμα στον βοηθό πάνω στη βάρκα, με το σκοινί που ήταν δεμένο στην σκανταλόπετρα. Τότε ο βοηθός, τραβώντας το σκοινί, ανέβαζε στην επιφάνεια τον σφουγγαρά που στηριζόταν στο σκοινί ή και με τα πόδια του πάνω στην σκανταλόπετρα.
Η μέθοδος της κατάδυσης με σκανταλόπετρα έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Το γεγονός ότι ήταν μια σκληρή δουλειά αλλά και η βιομηχανοποίηση των καταδύσεων, οδήγησαν την κατάδυση με σκανταλόπετρα σε πλήρη εξαφάνιση.

16 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016 (Σάββατο)
Ώρα: 10:00 – 12:00
Εγγραφές- Πληροφορίες
(Τοποθεσία «Το Λιμάνι» - Πηγάδια¨)
Ώρα:12:00 – 14:00
Προπόνηση Αθλητών ( Σκανταλόπετρα )
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)
Ώρα: 21:00
Βραδιά γνωριμίας αθλητών – Beach Bar “Enigma”

17 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016 (Κυριακή)
Ώρα: 8:30 – 10:30
Εγγραφές - Ιατρική εξέταση αθλητών
(Τοποθεσία «Λιμάνι» - Πηγάδια¨)
Οι συμμετέχοντες πρέπει να καταθέσουν την αίτηση συμμετοχής τους! Επίσης είναι υποχρεωτικό το πιστοποιητικό υγείας ( εντός 6 μηνών)!!Εάν υπάρχουν αθλητές δίχως πιστοποιητικό, μπορεί να το πάρουν στην Κάρπαθο, απ΄ τους γιατρούς των αγώνων!
Ώρα: 11:30-14:30
Προπόνηση Αθλητών ( Σκανταλόπετρα )
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)
Ώρα: 19:00- 21:00
 Συνάντηση με τους αθλητές (Technical Meeting), όπου οι διοργανωτές θα εξηγήσουν το άθλημα και τεχνικές λεπτομέρειες του!
Παρέμβαση: Αλέξανδρου Μαλαγάρη προέδρου Σ.Α.Σ. με θέμα: Εμπειρίες από τη διάσωση μεταναστών – προσφύγων στη θαλάσσια περιοχή της Σάμου
(Τοποθεσία «Λιμάνι» - Πηγάδια¨)

18 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016 (Δευτέρα)
Ώρα: 9:00 – 10:30
Εγγραφές - Ιατρική εξέταση αθλητών
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)
Ώρα: 10:30-13:30
Προπόνηση Αθλητών ( Σκανταλόπετρα )
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)
Ώρα: 13:30- 15:00
Προσπάθεια για επίτευξη ΝΕΟΥ ΡΕΚΟΡ με Σκανταλόπετρα
Ώρα: 15:00 – 16:00
Προπόνηση Αθλητών ( Σκανταλόπετρα )
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)

19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016 (Τρίτη)
Ώρα: 8:30 – 09:30
Πιστοποίηση υγείας και αρτιμέλειας των αθλητών
Ώρα: 09:30 - 14:00
Προσπάθεια για επίτευξη ΝΕΟΥ ΡΕΚΟΡ με Σκανταλόπετρα
ΤΕΛΙΚΟΙ ΑΓΩΝΩΝ ΣΚΑΝΤΑΛΟΠΕΤΡΑΣ
(Τοποθεσία ¨ Πηγάδια¨)
Ώρα:20:30
ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ – «Ποσειδώνιο» Δημοτικό Αμφιθέατρο
1. Προβολή video στην Μνήμη του Στάθη Χατζή, παρουσίαση Μανώλης Δημελλάς και Ηλίας Εμμ. Βασιλαράς
2. Λήξη αγώνων από τον Δήμαρχο κ. Ηλία Α. Λάμπρο – Απονομή μεταλλίων – βραβείων.
3. Καλλιτεχνικό πρόγραμμα από το Λύκειο Ελληνίδων Καρπάθου και τις σχολές χορού «Show me dance» και «Χορόδρασις»
Θα ακολουθήσει αποχαιρετιστήριο δείπνο αποκλειστικά για τους αθλητές και τους συνοδούς τους, στο Ξενοδοχείο “Alimounda Mare”.